Każdy z nas jest konsumentem i korzysta z bogatej oferty zakupów i usług. Właśnie jako konsumenci posiadamy swoje prawa, które stanowią kluczowy element ochrony interesów kupujących. Przywileje te mają zapewnić prawo do rzetelnej informacji, bezpieczeństwa zakupu, ochrony prywatności, wyboru czy reklamacji. Warto zatem je poznać i w razie konieczności umiejętnie z nich skorzystać lub wiedzieć do kogo zgłosić się po pomoc. Dzisiaj, na ważne pytania Czytelników w tym zakresie, odpowiada adwokat Aneta Sołtysik z Kancelarii Kupilas&Krupa w Bielsku-Białej.

Przepisy związane z ochroną konsumentów są zawarte w kilku aktach prawnych, m.in. w ustawie o prawach konsumenta, szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej czy w Kodeksie Cywilnym. Na straży praw konsumenta stoi także Konstytucja, która mówi, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Znajomość praw konsumenta, choć w podstawowym zakresie, pomaga zatem skutecznie dochodzić swoich przywilejów podczas codziennych zakupów, korzystania z usług remontowych, najmu mieszkania czy nawet podczas realizowania usług bankowych.

Z badania przeprowadzonego w 2023 roku przez firmę Digital Care wynika, że 41 proc. Polaków ocenia swoją wiedzę na temat gwarancji, rękojmi czy możliwości zwrotu towarów jako przeciętną. Co trzeci Polak z kolei sądzi, że zna prawa konsumenta raczej dobrze, a 15 proc. raczej słabo. Jedynie 8 proc. odpowiedziało, że „zna je bardzo dobrze”. Co ciekawe, 52 proc. osób korzysta z praw konsumenta do 5 razy w roku. Jedynie 16 proc. Polaków robi to częściej - 12 proc. korzysta ze swoich praw od 5 do 10 razy. Na drugim biegunie znajduje się aż 16 proc. Polaków, którzy wcale nie korzystają z przywilejów, jakie dają im prawa konsumenta.

Ważne terminy w prawach konsumenta

14 dni - termin na odstąpienie konsumenta od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, liczony od dnia wydania towaru lub zawarcia umowy dotyczącej świadczenia usługi.
14 dni - termin na poinformowanie konsumenta o rozstrzygnięciu reklamacji złożonej z tytułu rękojmi.
30 dni - termin na wydanie towaru konsumentowi, chyba że z umowy wynika inny termin.
1 rok - okres szczególnej ochrony towaru sprzedanego konsumentowi, liczony od momentu jego wydania. Jeżeli w tym okresie zostanie stwierdzona wada, przyjmuje się, że istniała w chwili przekazania rzeczy.
1 rok - termin liczony od momentu zauważenia wady, w którym należy zgłosić sprzedawcy reklamację z tytułu rękojmi i określić swoje żądania.
2 lata - okres trwania odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi, liczony od dnia wydania towaru.

Jak dochodzić swoich praw?

Zdarzają się sytuacje trudne, w których prawa przysługujące konsumentowi nie są respektowane lub powstaje konflikt na linii sprzedawca / producent – konsument. W takiej sytuacji każda osoba fizyczna, której przywileje zostały naruszone w sposób rażący, może zwrócić się o pomoc do jednej z powołanych do tego instytucji. Wsparcia może szukać, udając się do m.in.: powiatowego lub miejskiego rzecznika praw konsumenta czy organizacji konsumenckich. To właśnie rzecznik praw konsumenta udziela bezpłatnych porad czy informacji, a także może reprezentować lub wspierać konsumentów z danego miasta lub powiatu, podczas rozwiązywania sporów z przedsiębiorcą. W sytuacjach szczególnie skomplikowanych warto także zasięgnąć porady u prawnika, który specjalizuje się w prawach konsumenta.

Zagadnienia związane z prawami konsumenta wywołują wiele pytań. Po publikacji ostatniego artykułu, w którym wyjaśnione zostały najważniejsze przywileje przysługujące konsumentom, Czytelnicy zadali ważne pytania. Zapraszamy do zapoznania się z odpowiedziami adwokat Anety Sołtysik z Kancelarii Kupilas&Krupa w Bielsku- Białej. Zachęcamy również do obejrzenia materiału wideo z odpowiedziami.

1. Wykonawca usługi (najczęściej budowlanej) twierdzi, że wykonał usługę dobrze, dostał wynagrodzenie i za nic już nie odpowiada, czy nie mogę nic zrobić, jak ujawnią się wady?

W przypadku umowy o roboty budowlane art. 656 § 1 kodeksu cywilnego odsyła ostatecznie do przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Jeśli natomiast inwestorowi udzielono gwarancji na wykonane prace budowlane, przepisy o gwarancji przy sprzedaży stosuje się odpowiednio.

Jeśli wykonawca wykonał prace wadliwie, to inwestor może skorzystać:
A) z uprawnień w zakresie rękojmi przy sprzedaży - może wówczas domagać się usunięcia wady, dostarczenia rzeczy wolnej od wad, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy,
B) z uprawnień wskazanych w gwarancji jakości – jeśli taka została udzielona,
C) z uprawnień w zakresie odpowiedzialności wykonawcy na tzw. zasadach ogólnych, tj. za nienależyte wykonanie umowy.

2. Zgodziłam się przez telefon na zakup urządzenia do masażu. Następnie przyjechał kurier z urządzeniem i prosił o zapłatę. Odebrałam i zapłaciłam za towar, ale jak przemyślałam ten zakup, to uznałam, że urządzenie nie jest mi potrzebne i jest słabej jakości. Zadzwoniłam do firmy, która sprzedała mi to urządzenie i powiedzieli mi, że nie mogę go zwrócić. Czy mam prawo do zwrotu?

Oczywiście, jeśli zawarła Pani umowę jako konsumentka, ma Pani prawo odstąpić od umowy.

Zgodnie z przepisami, konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy.

3. Reklamacja butów została odrzucona, po 5 miesiącach chodzenia w nich odkleiła się podeszwa, a w odpowiedzi napisali, że to moja wina, bo źle je użytkuje. Jak to możliwe? To jakiś absurd.

Zgodnie z kodeksem cywilnym, jeżeli kupującym jest konsument, a wada została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili zawarcia umowy sprzedaży. Sprzedawca zatem powinien udowodnić, że wada powstała w wyniku nieprawidłowego użytkowania obuwia - musi przedstawić niezbite dowody w celu wykazania tego faktu. Jeśli tego nie zrobi, sprzedawca odpowiada za wady w rzeczy sprzedanej.

4. Czy od odrzuconej reklamacji można się odwołać?

W odniesieniu do umowy sprzedaży, warto zapoznać się z treścią regulaminu sprzedaży, o ile taki dokument został przygotowany przez sprzedawcę – sprawdzić, czy zawarto w nim postanowienia o trybie odwoławczym. Jeśli sprzedawca nie uwzględni reklamacji, zasadniczo pozostaje droga sądowa - kupujący może wystąpić do sądu z powództwem wskazując na odpowiedzialność sprzedającego na podstawie przepisów ogólnych, tj. np. z tytułu nienależytego wykonania umowy, na podstawie przepisów o rękojmi lub gwarancji – jeśli taka gwarancja przez sprzedawcę została udzielona.

Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią Prawną Kupilas&Krupa z Bielska-Białej.

***

Powyższa publikacja portalu bielsko.biala.pl jest częścią cyklu publikacji na temat aktualnych problemów prawnych, z jakimi spotyka się każdy z nas w życiu prywatnym czy pracy zawodowej. Opracowania powstały dzięki współpracy z ekspertami z renomowanej kancelarii prawniczej z Bielska-Białej, którzy odpowiadają na łamach portalu na pytania Czytelników w sprawach dotyczących poruszanych zagadnień. Pytania można zadawać pod artykułem, na naszym profilu w Facebooku i na adres: [email protected], a także na adres i w serwisach społecznościowych Kancelarii Prawnej Kupilas&Krupa.

Dotychczas w tym cyklu ukazały się następujące artykuły: