Wraz z nadejściem chłodniejszych dni rozpoczyna się okres grzewczy. Niesprzyjające warunki pogodowe zmuszają do ogrzewania budynków, co niestety generuje duże koszty i pochłania sporą część domowego budżetu. Konieczne jest nie tylko posiadanie opału, ale też kotła grzewczego - chyba, że ktoś zdecyduje się na ogrzewanie gazowe czy elektryczne. Wówczas znika problem z pozyskiwaniem i magazynowaniem opału w postaci drewna, węgla, pelletu czy ekogroszku. Wybór odpowiedniego kotła grzewczego jest bardzo istotną kwestią, która powinna być dobrze przemyślana. Decyzja powinna zostać podjęta w oparciu o swoje indywidualne potrzeby, oczekiwania, preferencje, wygodę i możliwości finansowe.

Kotły grzewcze na paliwa stałe

Jest wiele sposobów ogrzewania budynków. Jeśli koszty nie są kwestią priorytetową, to dla większej wygody wybierane jest ogrzewanie gazowe i elektryczne. Niestety nie należą one do tanich rozwiązań. Mniej ekologiczne są kotły na paliwa stałe, ale za to bardziej ekonomiczne. Tym bardziej, jeśli ktoś nie ma przyłącza do gazu i chce uniknąć wysokich rachunków za prąd. W przypadku kotłów grzewczych na paliwa stałe do wyboru są te na węgiel, drewno, pellet i ekogroszek. Każdy z tych wariantów ma swoje plusy i minusy, które należy poznać, aby wybrać dla siebie najkorzystniejsze rozwiązanie.

W Polsce nada prym wiedzie ogrzewanie węglowe, chociaż coraz więcej osób ma dostęp do sieci gazowej i wówczas opłacalne jest przejście na ogrzewanie gazowe. Cena energii elektrycznej niestety odstrasza i stale rośnie. Cena opału w porównaniu do innych rodzajów paliwa (gaz ziemny i olej opałowy) jest relatywnie niska w przypadku ogrzewania kotłem na paliwa stałe. Na jego korzyść przemawia też ekonomiczność użytkowania i nieduże koszty inwestycyjne. Zakup kotła i montaż instalacji nie wymagają dużych nakładów finansowych. Ponadto kotły grzewcze na paliwa stałe są znacznie tańsze niż urządzenia na inne rodzaje paliw. Oszczędności wynikają chociażby z braku konieczności doprowadzania instalacji paliwowej. Węgiel, pellet, drewno i ekogroszek są paliwami powszechnie dostępnymi przez cały rok.

Oczywiście kotły na paliwa stałe nie są wolne od wad. Konieczne jest regularne kupowanie i składowanie opału oraz dokładanie go do paleniska. Nie każdy posiada wysterczającą ilość miejsca na sam kocioł i na magazynowanie opału. Trzymanie go na zewnątrz może być problematyczne nie tylko ze wglądu na to, że będzie trzeba za każdym razem donosić opału, ale będzie on narażony na niekorzystne działanie warunków atmosferycznych. Wymagane jest też okresowe czyszczenie samego kotła i regularne wybieranie popiołu.

Czym kierować się przy wyborze kotła grzewczego?

Rodzajów kotłów grzewczych jest na rynku bardzo wiele do wyboru. Różnią się one pod wieloma względami. Z całą pewnością nie powinno się kierować wyłącznie ceną urządzenia. Jest wiele znacznie istotnych kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę:

• koszty zakupu i eksploatacji,

• nakład i komfort obsługi,

• warunki lokalne i prawne,

• dostępność paliwa,

• cechy ogrzewanego budynku,

• moc kotła,

• układ sterowania,

• miejsce do magazynowania opału.

Do najtańszych kotłów grzewczych zaliczają się modele górnego spalania. Droższe, ale wygodniejsze w eksploatacji są kotły dolnego spalania. Bardzo ważne jest to, w jaki sposób obsługiwany jest kocioł i jakiej jakości ma sterownik. Wszystko to wpływa na to, czy kocioł będzie spalał czysto i ekonomizmie. Pierwszą kwestią jest wybór rodzaju paliwa. Do dyspozycji jest węgiel kamienny i brunatny, koks, ekogroszek. W przypadku ekologicznego paliwa stałego, czyli biomasy, do wyboru jest drewno, palety i brykiety. Niektóre urządzenia są przystosowane fabrycznie do spalania dwóch rodzajów paliw, najczęściej drewna i węgla.

Najwydajniejszym i najdroższym paliwem stałym jest koks. Drewno jest niedrogie, ale jego wartość energetyczna jest niezbyt duża. Z kolei wartość energetyczna pelletu i brykietów jest zbliżona do węgla, a cena przystępna. Do kotłów z nadmuchem sięga się głównie miał węglowy, a do tych bez nadmuchu po orzech. Węgiel brunaty ma wartość opałową zbliżoną do drewna. W kotłach retortowych z podajnikiem wykorzystuje się ekogroszek, który pozyskiwany jest z węgla kamiennego lub brunatnego.

Moc kotła grzewczego

Niezwykle ważna jest moc kotła, która powinna być odpowiednio dobrana do wielkości ogrzewanej powierzchni. Urządzenie o zbyt małej mocy nie będzie w stanie dogrzać wszystkich pomieszczeń. Z kolei kocioł o zbyt dużej mocy to prosta droga do szybszego zużycia się urządzenia. Przy wyborze kotła należy mieć na uwadze dostępną ilość wolnego miejsca, która zostanie przeznaczona na kotłownię. We wnętrzu musi być wystarczająco dużo miejsca na to, aby postawić sam kocioł oraz być w stanie go wygodnie obsługiwać i serwisować. Przy niedużym metrażu sprawdzą się kotły zasypowe, które nie zajmują zbyt wiele miejsca. Te z podajnikiem wymagają znacznie większej przestrzeni. Ponadto kotły zasypowe są tańsze od modeli z podajnikiem.

W przypadku tych drugich eksploatacja jest jednak bardziej komfortowa. Przy wyborze kotła należy zwrócić uwagę na układ sterowania. Do wyboru są modele z ciągiem naturalnym, czyli bez sterowania, jak również kotły wyposażone w sterownik zarządzający pracą systemu nadmuchowego i podajnika. Wybierając kocioł ze sterownikiem, zyskuje się możliwość ustawiania preferowanej temperatury w c.o./c.w.u. Zasada jest taka, że przy układzie sterowania można liczyć na efektywniejsze spalanie i większą wygodę użytkowania. Oczywiście takie udogodnienia wymagają większych nakładów finansowych. Decydując się na ogrzewanie węglem czy drewnem, trzeba wyznaczyć odpowiednio dużą powierzchnię do jego składowania. Nie trudno jest się domyślić, że wymagana jest spora ilość miejsca.

Wybierając kocioł grzewczy, warto poznać projektowe zapotrzebowanie budynku na ciepło. Konieczne jest też sprawdzenie, czy w zamieszkiwanym rejonie nie ma żadnych ograniczeń w stosowaniu konkretnych kotłów na paliwa stałe i czy przypadkiem nie są takowe planowane. Nowoczesne kotły wyposażone są w liczne zabezpieczenia, co zwiększa bezpieczeństwo ich użytkowania. Jeśli jednak chcemy mieć całkowitą ochronę przed przedostaniem się jakichkolwiek spalin do kotłowni, warto wybrać kocioł z zamkniętą komorą spalania. Dobre kotły grzewcze to takie, które są wydajnie, nie wymagają zbyt wiele pracy i są tanie w eksploatacji.