Prowadząc działalność gospodarczą obowiązkowo płacimy składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Na jaką wysokość emerytury lub renty z ZUS możemy liczyć jako przedsiębiorcy w przyszłości? 

 

W pierwszej części artykułu opisałam między innymi podstawowe obowiązki przedsiębiorcy jako ubezpieczonego, jak i płatnika składek. Jest to istotne ponieważ wszelkie świadczenia z ZUS dla przedsiębiorców zależą od terminowego opłacania składek, składania deklaracji rozliczeniowych oraz wniosków o wypłatę świadczeń.

W tej części chciałabym przybliżyć zasady nabywania praw do emerytur i rent przedsiębiorców - choć ostrzegam, że nie będzie to optymistyczny artykuł.

Na przyszłe świadczenia emerytalne płacimy miesięcznie 434,87 zł, tj.  19,52% od podstawy, która w 2013 r. wynosi nie mniej niż 2.227,80 zł. Możemy oczywiście zadeklarować wyższą podstawę, ale nie więcej niż średnio miesięcznie 9.282,50 zł, ponieważ w skali roku podstawa ta nie może przekroczyć kwoty 111.390 zł.

Składki te musimy płacić niezależnie od tego czy nasza firma obecnie zarabia, czy nasi kontrahenci nam płacą... i tak płacimy te składki oczekując na 67. urodziny. Bowiem od stycznia bieżącego roku podnoszony jest wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn, który ma ostatecznie wynosić właśnie 67 lat (do tej pory było: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).

Według bieżących prognoz i założeń przyszli emeryci - przedsiębiorcy mogą liczyć na emeryturę z ZUS-u w wysokości trochę wyższej niż minimalna. Według danych z ZUS obecnie najniższa gwarantowana emerytura wynosi 799,18 zł brutto, co stanowi ok. 691 zł "na rękę".

Czytelnik mający rozeznanie w branży ubezpieczeń majątkowych i osobowych stwierdzi pewnie, że jest to niemożliwe, bo skoro płacimy składkę w wysokości prawie 20% od kwoty 3.713 zł, to powinniśmy mieć zagwarantowaną emeryturę od zwaloryzowanej tej podstawy, czyli więcej niż obecne 3.713 zł. W ZUS-ie tak to nie działa. Dla osób urodzonych po dniu 31.12.1948 r. emerytura jest ustalana według poniższego wzoru:

emerytura =

zwaloryzowane składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane

na indywidualnym koncie ubezpieczonego + zwaloryzowany kapitał początkowy

średnie dalsze trwanie życia

 

Waloryzacja oznacza podwyższenie wartości gromadzonych składek o ustalany odgórnie procent, który ma rekompensować wzrost cen i w ten sposób utrzymać siłę nabywczą odkładanych pieniędzy.

Podsumowując: nasza emerytura zależy od kwot jakie wpłacamy do ZUS-u na indywidualne konto, ale tylko składki tam ewidencjonowane będą waloryzowane (a nie podstawa od której je płacimy) oraz od oszacowanej długości naszego statystycznego życia. Jego długość  brana jest z tablic Głównego Urzędu Statystycznego. W gąszczu przepisów emerytalnych znajdziemy jeszcze warunki dotyczące lat składkowych i nieskładkowych. Okres składkowy, to ten kiedy jesteśmy ubezpieczeni i płacimy składki, a okres nieskładkowy występuje wtedy, gdy jesteśmy ubezpieczeni, ale pobieramy jakieś świadczenie z ZUS-u, np. zasiłek chorobowy. Warunkiem, aby mieć składki waloryzowane, jest minimum 25-letni staż pracy, co dla przedsiębiorcy oznacza 25-letni okres składkowy.

Emerytura jest przyznawana na wniosek zainteresowanego, po osiągnięciu wieku emerytalnego, bez względu na liczbę udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych. Jeżeli w dniu ukończenia tego wieku pobieramy rentę z tytułu niezdolności do pracy, to ZUS przyznaje emeryturę z urzędu zamiast pobieranej renty.

 

Na świadczenie rentowe płacimy miesięcznie składkę w wysokości 178,22 zł, tj. 8% od minimalnej podstawy wynoszącej 2.227,80 zł w 2013 r. Wysokość renty ustalana jest w zależności od stopnia  niezdolności do pracy, stażu pracy oraz długości okresów składkowych i nieskładkowych. Według danych z ZUS-u najniższa renta wynosi obecnie 613,38 zł brutto.

Świadczenie rentowe z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, gdy przedsiębiorca spełnia łącznie następujące warunki:

- został uznany za niezdolnego do pracy,

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, np. 5 lat okresu składkowego i nieskładkowego, jeżeli niezdolności do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat,

- niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych, np. w czasie ubezpieczenia w  ramach prowadzenia działalności gospodarczej, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Od powyższego są oczywiście pewne wyjątki i przepisy szczególne. Każdorazowo przypadek należy sprawdzać indywidualnie.

Wyróżnia się całkowitą niezdolność do pracy, jeśli osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy oraz częściową niezdolność do pracy, gdy osoba utraciła, w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodną z jej kwalifikacjami.

ZUS może przyznać rentę stałą, jeśli niezdolność do pracy uznana jest również za stałą, choć nie zawsze się tak dzieje. Częściej są jednak przyznawane renty okresowe, na czas wskazany w decyzji organu rentowego, który może być następnie przedłużony.

Oprócz tego może być przyznana także renta szkoleniowa, maksymalnie na okres 36 miesięcy, przysługująca w celu przekwalifikowania się do innego zawodu.

Z ostatniej chwili: do Sejmu wpłynął projekt ustawy nowelizującej Ustawę z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Projekt zakłada zniesienie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowo-Podatkowa "MERITUM" S.C.

www.meritumsc.pl