Jednym z obowiązków przedsiębiorcy jest opłacanie składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Czy jest to tylko przymus czy może dobrodziejstwo można długo polemizować. W artykule przybliżę rodzaje składek oraz ich wartości i przeznaczenie.  

 

Zwykle mamy do czynienia z trzema rodzajami wpłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), tj. na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.  Każdy przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników, jest zobowiązany do opłacania składek za siebie w terminie do 10-tego dnia miesiąca następnego, czyli np. termin opłacenia składki za grudzień minie 10 stycznia.

Składki na ubezpieczenia społeczne obejmują kilka różnych tytułów ubezpieczeń. Należą do nich ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Każde z nich ma nam zapewnić ochronę w różnych sytuacjach. W 2012 r. wariant pełny, z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, wynosił 674,88 zł miesięcznie.

Ubezpieczenie emerytalne, w wysokości 19,52% podstawy wymiaru, przeznaczone jest na naszą przyszłą emeryturę. Z tej wartości ZUS przekazuje cząstkę do wybranego przez nas Otwartego Funduszu Emerytalnego, a większość zostaje w ZUS-ie, na naszym indywidualnym koncie kapitałowym. Podstawą wymiaru jest dla przedsiębiorców kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, które w roku 2012 r. wynosiło 2115,60 zł. Można oczywiście zadeklarować wyższą podstawę, np. 3.000 zł lub 8.000 zł, ale nie może ona jednak przekroczyć kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia, czyli 105.780 zł w 2012 r.

Kolejnym jest ubezpieczenie rentowe w wysokości 8% podstawy wymiaru. Ta składka przeznaczona jest na wypłatę świadczeń,  w przypadku utraty dochodów z powodu wystąpienia inwalidztwa (niezdolności do pracy lub śmierci żywiciela rodziny), czyli przeznaczona jest na wypłatę rent. Również ona jest ograniczona limitem 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Składka na ubezpieczenie chorobowe wynoszącą 2,45% jest dobrowolna dla przedsiębiorców, ale lepiej na niej nie oszczędzać, ponieważ z tego tytułu najszybciej możemy otrzymać świadczenia. Jeśli sami zachorujemy, to z ubezpieczenia chorobowego możemy otrzymać zasiłek chorobowy za czas naszej niezdolności do pracy. Jeśli przedsiębiorca-mama lub przedsiębiorca-tata będzie musiał zaopiekować się chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny, to również z tego tytułu może otrzymać zasiłek opiekuńczy. Z ubezpieczenia chorobowego finansowany jest również zasiłek macierzyński i świadczenia rehabilitacyjne. Z uwagi na to, że jest to ubezpieczenie dobrowolne, to pierwszy zasiłek może być wypłacony dopiero po okresie wyczekiwania, tj. po 3 miesiącach terminowego składania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek.

Ostatnim z grupy ubezpieczeń społecznych jest ubezpieczenie wypadkowe, którego podstawowa stopa składki wynosi obecnie 1,93%. W przypadku przedsiębiorców składka ta przeznaczona jest na wypłatę zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego w wyniku niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy.

Odrębny tytuł wpłaty to składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% kwoty zadeklarowanej, ale nie niższej niż kwota 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale, włącznie z wypłatami z zysku. W 2012 r. kwota ta wynosiła 2.828,31 zł. Składka jest przeznaczona na finansowanie Narodowego Funduszu Zdrowia, a przez to dostępu do badań i porad lekarskich, leczenia szpitalnego, itd. Plusem tej składki jest to, że aż 7,75% z podstawy możemy odliczyć od podatku, co obecnie stanowi 219,19 zł kwoty odliczenia z 254,55 zł comiesięcznie wpłacanej składki do ZUS.

Ostatnia składka jest przeznaczona na Fundusz Pracy,  w wysokości 2,45% podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne (bez ograniczenia), co stanowiło kwotę 51,83 zł w 2012 r. Składka ta trafia do urzędów pracy i przeznaczona jest na wypłatę zasiłków dla bezrobotnych, szkolenia, itp.  

 

Dla przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą są przewidziane pewne taryfy ulgowe.  Dla nich podstawę wymiaru stanowi kwota 30% wynagrodzenia minimalnego w danym roku. W 2012 r. była to kwota  450 zł, czyli wszystkie składki (razem z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) wynosiły 143,56 zł. Do tego dochodzi jeszcze tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne (już bez Funduszu Pracy). Z preferencji można skorzystać przez 24 miesiące od dnia rozpoczęcia działalności. Aby z niej skorzystać przedsiębiorca musi spełnić pewne warunki:

  • nie prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej,
  • nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności, wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

 

Inne możliwości płacenia części składek są związane z tzw. zbiegiem tytułów do ubezpieczeń.  Taka sytuacja występuje gdy przedsiębiorca podejmuje jeszcze inne działalności zarobkowe, oprócz prowadzonej działalności gospodarczej. Może to być , np. umowa o pracę, umowa zlecenie lub ma ustalone prawo do renty lub emerytury. Przykładowo jeśli przedsiębiorca ma zawartą umowę o pracę z wynagrodzeniem przynajmniej minimalnym, to z działalności gospodarczej może płacić tylko składkę zdrowotną. Kombinacji zbiegów tytułów do ubezpieczeń może być wiele i każdorazowo, indywidualnie należy je sprawdzić.

 

W następnym odcinku napiszę co zrobić, żeby skorzystać z przywilejów, które otrzymujemy w zamian za opłacane składki.

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowo-Podatkowa "MERITUM" S.C.

www.meritumsc.pl