Koniec roku jest nie tylko czasem podsumowań realizacji naszych planów i zamierzeń. Jest to również graniczny termin dopełnienia pewnych obowiązków, które wynikają z przepisów podatkowych i innych. Zakres tych obowiązków uzależniony jest od formy opodatkowania i tego czy zatrudniamy pracowników. W części pierwszej przybliżę te czynności. Druga część artykułu będzie zawierała przekrój obowiązków dla przedsiębiorców będących na karcie podatkowej, ryczałcie i księdze przychodów i rozchodów.

Przedsiębiorcy w grudniu mają pełne ręce pracy. Wiąże się to z podjęciem pewnych obowiązkowych czynności, które zmierzają do zamknięcia roku podatkowego, a następnie do złożenia zeznania rocznego. Aby zamknąć księgi należy w pierwszej kolejności sporządzić inwentaryzację, najlepiej metodą spisu z natury.

Inwentaryzacja (spis z natury, remanent)

Inwentaryzację sporządza się zwykle na dzień 31 grudnia, choć zgodnie z Ustawą o rachunkowości można rozpocząć ją w dowolnym dniu, nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego. Jeśli rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, a tak jest najczęściej, to inwentaryzację można rozpocząć już 1 października. Wówczas jej zakończenie powinno nastąpić najpóźniej 15 stycznia roku następnego.

Głównym celem inwentaryzacji jest ustalenie rzeczywistego stanu składników majątku. Spisem z natury należy objąć przede wszystkim:

 - towary handlowe,

 - materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,

 - półwyroby, produkcję w toku, usługi w toku, wyroby gotowe, braki i odpady,

Spis z natury powinien obejmować również towary obce znajdujące się w zakładzie przedsiębiorcy  oraz towary stanowiące własność przedsiębiorcy, a znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza jego siedzibą.

Przedsiębiorcy, których domeną jest świadczenie usług, powinni w spisie z natury ująć wartość usług niezakończonych według kosztu ich wytworzenia. W związku z tym należy przejrzeć faktury zakupu z ostatnich miesięcy i spisać z nich te pozycje i wartości, które nie zostały wykorzystane jeszcze do wykonania niezakończonych usług do dnia 31 grudnia.

W spisie z natury sporządzanym na koniec roku nie ujmuje się wyposażenia i środków trwałych.

Spis z natury powinien zawierać co najmniej takie dane, jak:

  • imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
  • datę sporządzenia spisu,
  • numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
  • szczegółowe określenie towarów i pozostałych składników: jednostka miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary, wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, łączną wartość spisu z natury,
  • klauzulę: ?Spis zakończono na pozycji??
  • podpisy osób sporządzających oraz podpis przedsiębiorcy.

Przepisy nie przewidują ogólnie obowiązującego wzoru spisu z natury. Można go sporządzić we własnym zakresie lub skorzystać z dostępnych druków.

Inwentaryzacja środków trwałych

W corocznym spisie z natury nie ujmujemy środków trwałych. Jednak musimy pamiętać o zinwentaryzowaniu środków trwałych i wyposażenia co 4 lata.

Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników powinni na koniec roku pamiętać o:

1)      sporządzeniu rocznej ewidencji czasu pracy,

2)      przygotowaniu kart wynagrodzeń;

3)      niektórzy przedsiębiorcy powinni także uzupełnić ewidencję zatrudnienia.

 

Ewidencja czasu pracy

Pracodawcy mają obowiązek założenia i prowadzenia ewidencji czasu pracy. Ewidencja jest prowadzona odrębnie dla każdego pracownika. Obowiązek ten reguluje § 8 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy(?) (Dz. U. z 1996 r., nr 62, poz. 286 z późn. zm.). Ewidencję można prowadzić w formie kart miesięcznych lub rocznych. Jeżeli do tej pory nie były prowadzone miesięcznie, to należy je jak najszybciej uzupełnić w formie karty rocznej.

 

Karty wynagrodzeń

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy wynikającym z w/w Rozporządzenia jest prowadzenie imiennych kart wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń związanych z pracą. Karta wynagrodzeń będzie zawierała zestawienie wszystkich wypłaconych wynagrodzeń i świadczeń w danym roku.

Jeżeli pracodawca przydzielał odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej albo wypłacał ekwiwalent pieniężny za pranie tej odzieży, to jest zobligowany dodatkowo do prowadzenia karty ewidencyjnej takiego przydziału.

 

Ewidencja zatrudnienia

Część przedsiębiorców ma obowiązek dodatkowo prowadzić ewidencję zatrudnienia. Powinna ona zawierać następujące dane: numer wpisu, imię i nazwisko pracownika, numer PESEL, numer NIP, datę rozpoczęcia i zakończenia przez tą osobę zatrudnienia oraz adnotacje o przerwach w zatrudnieniu.

W drugiej części artykułu przedstawię które z powyższych obowiązków dotyczą przedsiębiorców będących na karcie podatkowej, ryczałcie ewidencjonowanym i księdze przychodów i rozchodów. 

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowa MERITUMM Sp. z o.o.

www.meritumsc.pl