Ostatnie zmiany w przepisach rozszerzyły wachlarz urlopów przysługujących w związku z urodzeniem dziecka i jego wychowaniem. Obecnie funkcjonuje urlop macierzyński, urlop rodzicielski, urlop ojcowski i urlop wychowawczy.  Czy wszystkie te urlopy przysługują osobom prowadzących działalność gospodarczą dowiecie się z poniższego artykułu.

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nie zastanawiają się czy będzie im przysługiwać prawo do urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego. Prawo to gwarantuje im Kodeks pracy. Przedsiębiorcy, którzy chcą zostać rodzicami muszą wykazać trochę determinacji, aby wiedzieć co, kiedy i na jakiej podstawie im przysługuje. Bieżący rok obfituje w zmiany prawa w zakresie uprawnień związanych z rodzicielstwem. Szczęśliwie na lepsze. Obecnie osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawo do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego i wychowawczego.

Urlop macierzyński

Urlop i zasiłek macierzyński przysługuje przedsiębiorcy-mamie pod warunkiem podlegania przez nią dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Przypomnę, że wysokość składki na ubezpieczenie chorobowe to 2,45% od zadeklarowanej podstawy, której minimum wynosi:

  • dla osób korzystających z obniżonego ZUS-u przez okres 24 miesięcy od założenia działalności, to 30% wysokości wynagrodzenia minimalnego, czyli w 2013 r. to 480 zł,
  • dla pozostałych przedsiębiorców, to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy, czyli w 2013 r. to 2.227,80 zł.

Maksymalna podstawa składki na ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy to 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, czyli w misiącach 09-11/2013 to kwota 9.031,28 zł.

Od wysokości podstawy na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zależy późniejsza wysokość zasiłku macierzyńskiego.

Długość podstawowego urlopu macierzyńskiego wynosi:

20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie,

31 tygodni przy urodzeniu dwojga dzieci przy jednym porodzie,

33 tygodnie przy urodzeniu trojga dzieci przy jednym porodzie,

35 tygodni przy urodzeniu czworga dzieci przy jednym porodzie,

37 tygodni przy urodzeniu pięcioro lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urlop ten można wybrać na 6 tygodni przed planowaną datą porodu. Po 14 tygodniach pozostałą część urlopu przedsiębiorca-mama może przenieść na tatę (jeśli również podlega ubezpieczeniu chorobowemu).

Następnie można wykorzystać dodatkowy urlop macierzyński w wymiarze:

do 6 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie,

do 8 tygodniu przy urodzeniu bliźniąt lub większej liczby dzieci przy jednym porodzie.

Urlop dodatkowy można wybrać jednorazowo lub w dwóch częściach w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności.

Również osoby przyjmujące dziecko lub dzieci na wychowanie mogą skorzystać z urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego.

Podczas przebywania na urlopie macierzyńskim przedsiębiorcy nadal mogą prowadzić działalność gospodarczą. W związku z tym są zobowiązani do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne (jednak jest ona w większości odliczalna od podatku).

 

Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski jest nowym uprawnieniem, z którego może skorzystać zarówno przedsiębiorca-mama jak i przedsiębiorca-tata. Przysługuje rodzicom dzieci urodzonych po 31.12.2012 r. Warunkiem skorzystania z tego urlopu i zasiłku jest również podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Długość urlopu rodzicielskiego wynosi do 26 tygodni niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.

Urlop rodzicielski przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Urlop rodzicielski można wybrać maksymalnie w 3 częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej, z których każda powinna obejmować co najmniej 8 tygodni.

Rodzice mogą skorzystać z tego urlopu jednocześnie (maksymalnie przez 13 tygodni) lub każde z nich osobno.

 

Urlop ojcowski

Jak sama nazwa wskazuje urlop ten jest zarezerwowany tylko dla ojców. Mogą z niego skorzystać również przedsiębiorcy-ojcowie, którzy podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Wymiar tego urlopu wynosi do 14 dni i można z niego skorzystać do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy.

Na czas trwania urlopu ojcowskiego nie trzeba zawieszać działalności gospodarczej.

 

Urlop wychowawczy

Nowością dla przedsiębiorców-rodziców jest możliwość skorzystania z urlopu wychowawczego. Pozwala na to nowelizacja Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych /Dz.U. 2008, nr 237, poz. 1656, z późn.zm./, która obowiązuje od 01.09.2013 r.

Urlop wychowawczy nie jest płatny. Zasada ta dotyczy zarówno pracowników jak i przedsiębiorców. Dotychczasowa nierówność polegała na tym, że za pracowników przebywających na urlopach wychowawczych składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pokrywał budżet państwa. Przedsiębiorcy byli tego prawa pozbawieni. Wprawdzie mogli zawiesić działalność na okres maksymalnie 24 miesięcy (choć urlop wychowawczy dla pracowników trwa 36 miesięcy), ale okres ten był dla nich bezskładkowy, co oznaczało w przyszłości niższą emeryturę.

Od września 2013 r. przedsiębiorcy, zleceniobiorcy, rolnicy, osoby bezrobotne będą mogli zdecydować się na urlop wychowawczy i składki za ten czas będą finansowane z budżetu państwa. Dla przedsiębiorców warunkiem jest tutaj podleganie ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego.

Długość urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy i może być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 5.roku życia (poprzednio było do 4. roku). Nowością jest również podzielenia prawa do przebywania na urlopie wychowawczym na obojga rodziców. Polega to na tym, że jedno z rodziców  ma niezbywalne prawo do 1 miesiąca urlopu wychowawczego.

Przedsiębiorca musi zawiesić działalność na czas trwania urlopu wychowawczego, bowiem jest to warunek konieczny do osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem i finansowania jego składek przez budżet państwa. Zgodnie z w/w Ustawą  może działalność zawiesić lub zlikwidować.

W następnym artykule napiszę o tym co trzeba zrobić aby uzyskać zasiłki za czas przebywania na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i ojcowskim oraz przybliżę zasady ich obliczenia.

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowa MERITUMM Sp. z o.o.

www.meritumsc.pl