Działalność gospodarczą możemy prowadzić w formie jednoosobowej lub spółki. Wśród spółek najpopularniejsze są: spółki cywilne, jawne i z ograniczoną odpowiedzialnością. W najbliższych artykułach chciałabym przybliżyć zasady ich funkcjonowania. Dzisiejszy artykuł poświęcony jest spółce cywilnej.

Spółka cywilna może być założona przez dwóch lub więcej wspólników. Każdy z nich musi posiadać swój odrębny wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego. Ten drugi rejestr dotyczy, np. spółek z ograniczoną odpowiedzialności, które również mogą być wspólnikami spółki cywilnej. Trzeba podkreślić, że sama spółka cywilna nie będzie posiadać osobowości prawnej, tylko jej wspólnicy.  Spółka cywilna będzie jednak podmiotem dla spraw podatkowych, np. będzie jej nadany numer NIP i może być podatnikiem podatku VAT lub dla potrzeb spraw pracowniczych. Zobowiązania wspólników regulowane są art. 860-875 Kodeksu cywilnego.

 

Umowa spółki cywilnej

Zgodnie z art. 860 Kodeksu cywilnego przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa powinna być sporządzona w formie pisemnej. Dla ważności umowy nie jest tutaj wymagana forma aktu notarialnego jak dla innych spółek. Zwykle umowa zawiera:

  • datę sporządzenia umowy,
  • oznaczenie stron, czyli wspólników,
  • nazwę spółki, w której powinny znaleźć się nazwiska wspólników,
  • okres działania spółki (najczęściej zawierana jest na czas nieoznaczony),
  • cel gospodarczy (włącznie z określeniem rodzajów działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności PKD),
  • informację o wielkości i sposobie wniesienia wkładów (wkłady mogą być wniesione w formie  własności, np. pieniędzy, ruchomości, nieruchomości lub innych praw albo świadczenia usług),
  • zapisy dotyczące podziału zysku i udziału w stratach,
  • informację o sposobie reprezentacji spraw spółki na zewnątrz,
  • można również uregulować kwestie prowadzenia spraw wewnętrznych spółki przez wspólników.

Podpisaną umowę należy następnie złożyć w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia w urzędzie skarbowym. Do umowy należy dołączyć deklarację PCC-3, czyli dotyczącą podatku od czynności cywilnoprawnych oraz wpłacić podatek w wysokości 0,5% od wysokości wniesionego wkładu.

 

Odpowiedzialność

Z uwagi na fakt, że spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, to nie może też posiadać własnego majątku. Wszelkie prawa i zobowiązania są zaciągane przez wspólników, czyli to wspólnicy dysponują majątkiem, który jest ich współwłasnością łączną. Za zobowiązania spółki każdy wspólnik odpowiada solidarnie, czyli wierzyciel długu może dochodzić całości lub części długu od wszystkich wspólników łącznie, od jednego z nich albo od każdego z osobna. Dopiero zaspokojenie wierzyciela przez jednego lub niektórych wspólników zwalnia z odpowiedzialności pozostałych. Odpowiedzialność ta jest bez ograniczeń, czyli nie tylko do wysokości wniesionego wkładu, ale obejmuje cały majątek osobisty wspólników. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na współmałżonków, z wyłączeniem ich majątków odrębnych i oczywiście rozdzielności majątkowej.


 

Formy opodatkowania

Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy, każdy z nich odrębnie. Wspólnicy rozliczają się ze swoich dochodów w takiej proporcji, w jakiej uczestniczą w podziale zysków spółki. Jeżeli z umowy spółki nie wynikają zasady podziału zysku, to przyjmuje się że zysk dzielony jest proporcjonalnie do wielkości wniesionych wkładów.

Tak jak każdy przedsiębiorca wspólnik spółki cywilnej ma do wyboru następujące formy opodatkowania:

- karta podatkowa,

- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,

- zasady ogólne, czyli skala podatkowa,

- podatek liniowy.

Więcej na ten temat pisałam we wcześniejszych artykułach. Tutaj chciałabym jedynie zaznaczyć, że nie może być takiej sytuacji, iż każdy ze wspólników wybiera różną formę opodatkowania, np. jeden wspólnik zadeklaruje opodatkowanie ryczałtem, a drugi na zasadach ogólnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wspólnicy spółki cywilnej są zobligowani do prowadzenia jednolitego urządzenia księgowego, jakim jest karta podatkowa, ewidencja przychodów ryczałtowych lub podatkowa księga przychodów i rozchodów.  

Natomiast w przypadku spółki cywilnej wybierającej podatkową księgę przychodów i rozchodów, każdy ze wspólników może już samodzielnie zdecydować czy będzie opodatkowany według skali podatkowej czy podatkiem liniowym.

Kilka lat temu obowiązywał przymus przekształcenia spółki cywilnej w jawną po przekroczeniu pewnego poziomu obrotów. Obecnie nie ma przeszkód aby spółka cywilna większych rozmiarów nadal prowadziła działalność w tej formie prawnej.

Niezależnie od powyższego, zgodnie z Ustawą o rachunkowości, w przypadku gdy przychody przekroczą 1.200.000 euro spółka jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli tzw. pełnej księgowości.

 

Składki ZUS

Z uwagi na to, że każdy ze wspólników jest przedsiębiorcą, to składki ZUS płaci odrębnie. Płatnikiem składek wspólników nie jest spółka cywilna, tylko każdy z nich. Dlatego każdy ze wspólników ma obowiązek zgłosić się samodzielnie do ubezpieczeń i przekazywać deklaracje indywidualnie, zgodnie z przepisami w tym zakresie. Spółka cywilna staje się płatnikiem składek dopiero w momencie zatrudnienia pracownika lub zleceniobiorcy.

 

Podsumowanie

Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej ma wiele zalet. Oczywiście są też i wady, zwłaszcza w przypadku złego wyboru wspólnika. Jest to już jednak temat na osobny artykuł. Chciałam tylko uwrażliwić, że biorąc pod uwagę zakres wspólnej odpowiedzialności, sposób prowadzenia spraw spółki, to wybór wspólnika powinien być przemyślany prawie jak wybór męża czy żony. W sformułowaniu tym nie ma wiele przesady. Sytuacje, z którymi przyjdzie się borykać na co dzień jak i w sytuacjach kryzysowych będą wymagały  wzajemnego wsparcia, zaangażowania, czasu, pieniędzy? jak w małżeństwieJ

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowo-Podatkowa ?MERITUM? S.C.

www.meritumsc.pl