W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej zdarza się, że kontrahent nie płaci za dostarczony towar lub wykonaną usługę. W takiej sytuacji sprzedawca będący podatnikiem VAT jest w bardzo niekorzystnej sytuacji, ponieważ nie dość że nie otrzymał zapłaty za towar lub usługę, to jeszcze jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT należnego. W takiej sytuacji może skorzystać z tzw. ulgi na złe długi.

Co to jest ulga na złe długi?

Ulga na złe długi ma na celu ochronę sprzedawcy (wierzyciela) przed ponoszeniem ciężaru podatku VAT należnego za transakcję sprzedaży, za którą nie dostał zapłaty od swojego nabywcy (dłużnika). Sprzedawca ma możliwość odzyskania zapłaconego wcześniej do urzędu skarbowego podatku VAT. Z drugiej strony ulga ogranicza prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez nabywcę, który nie zapłacił za fakturę.

Skorzystanie przez podatnika z ulgi na złe długi wymaga spełnienia warunków określonych w art. 89a Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zmian.). Podstawowe zasady, to:

- wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni (na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji VAT-7),

- dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,

- nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona, tzn. dług nie został uregulowany lub zbyty w jakiejkolwiek formie  w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jego płatności określonego w umowie lub na fakturze,

-  od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Ulga ma zastosowanie tylko do dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium Polski.

 

Na czym polega ulga na złe długi ze strony wierzyciela i dłużnika?

Ze strony wierzyciela ulga polega na skorygowaniu w deklaracji VAT-7 podstawy do opodatkowania i kwoty podatku VAT należnego z faktury sprzedażowej, której nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta następuje w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność stała się uprawdopodobniona, czyli po upływie 150 dni od terminu płatności, np. przedsiębiorca wystawił fakturę sprzedaży w dniu 14-09-2012 r., z terminem płatności do dnia 02-10-2012 r. Kwota faktury netto to 10.000 zł, podatek VAT 23% to 2.300 zł. Jeżeli należność z tej faktury nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, to 150 dzień mija 01-03-2013 r., co oznacza że gdy do dnia złożenia deklaracji zaległość ta nie zostanie uregulowana, to można ją skorygować w deklaracji VAT-7 za marzec 2013. Wówczas należy zmniejszyć podstawę do opodatkowani o kwotę (-) 10.000 zł i podatek VAT należny o kwotę (-) 2.300 zł.

W przypadku częściowego uregulowania należności korektę sporządza się o wartość należności niezapłaconej. Jeżeli po dniu złożenia korekty nasz dłużnik uregulował dług, to należy ponownie przygotować kolejną korektę przywracając podstawę i kwotę podatku VAT do stanu pierwotnego.

Należy zaznaczyć, że ze strony wierzyciela ulga na złe długi jest przywilejem, z którego może a nie musi skorzystać.

Inaczej to wygląda ze strony dłużnika, na którego w art. 89b w/w Ustawy został narzucony  obowiązek sporządzenia korekty. Dłużnik jest obowiązany bez wezwania do skorygowania  odliczonej kwoty podatku wynikającej z niezapłaconej faktury.  Podobnie jak w przypadku wierzyciela należy sporządzić korektę deklaracji VAT-7 w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonej w umowie lub na fakturze. Dłużnik nie musi sporządzać korekty, jeśli ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu tego okresu rozliczeniowego.

W przypadku częściowej zapłaty za fakturę korektę sporządza się o wartość kwoty jeszcze  niezapłaconej. Jeżeli po dniu złożenia korekty dłużnik zapłaci za fakturę, to należy ponownie przygotować kolejną korektę przywracając podstawę i kwotę podatku VAT do stanu pierwotnego.

Ulga na złe długi po zmianach

Od początku 2013 r. obowiązują nowe przepisy w zakresie ulgi na złe długi. Nowe zasady stosuje się do należności, które uprawdopodobniły się jako nieściągalne po 31.12.2012 r. W wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów można znaleźć informację, że w praktyce oznacza to obowiązywanie nowych przepisów do nieuregulowanych należności z terminem płatności określonym w umowie lub na fakturze na dzień 04.08.2012 r. i późniejszym.

Pierwszą zmianą jest skrócenie terminu do uznania wierzytelności za nieściągalną ze 180 do 150 dni.

Drugą istotną zmianą jest zniesienie obowiązku informowania dłużnika o zamiarze dokonania korekty i później jej dokonaniu. Teraz należy wyłącznie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego naszego dłużnika o dokonaniu korekty. Powiadomienia dokonuje wierzyciel na formularzu VAT-ZD, w którym podana jest, m.in. kwota korekty i dane dłużnika.

Trzecią zmianą jest obowiązek skorygowania przez dłużnika kwoty podatku VAT naliczonego z nieuregulowanych faktur. Brak sporządzenia niniejszej korekty jest zagrożone karą dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur, które nie zostały skorygowane.

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowo-Podatkowa ?MERITUM? S.C.

www.meritumsc.pl