PKP PLK chce zbudować nowy tunel kolejowy pod ulicą 3 Maja w Bielsku-Białej. Plany związane są z podniesieniem standardu linii do Zwardonia i dobudową drugiego toru od dworca głównego do PKP Lipnik. Budowa nowego tunelu w centrum oznaczać będzie zamknięciem głównej ulicy miasta. W studium założono także utworzenie przystanków: Bielsko-Biała Teatr oraz Gemini Park, a rozbudowana ma zostać stacja w Leszczynach do której docelowo dojeżdżać mają pociągi dalekobieżne. Inwestycja ma zostać zrealizowana z nowego rozdania funduszy europejskich.

Kontrakt na opracowaniu studium wykonalności linii kolejowej nr 139 podpisany został pod koniec 2020 roku. W dokumentacji przetargowej zawarte zostały najważniejsze wytyczne związane z podniesieniem standardu w zakresie ruchu pasażerskiego i towarowego. Zgodnie z planami PKP PLK, trasa z Czechowic-Dziedzic do granicy ze Słowacją ma być praktycznie na całym odcinku dwutorowa. Efektem modernizacji ma być skrócenie czasu podróży i wykorzystanie trasy w ruchu transgranicznym.

Tunel jest zbyt ciasny

Mówiąc przystępnym językiem, kolej chce zrobić drogę krajową z wojewódzkiej i musi podnieść jej standardy, by można było nią podróżować do 160 km/h. Aby tak się stało konieczne jest zlikwidowanie tzw. wąskich gardeł z odcinkami jednotorowymi. Takim fragmentem trasy jest odcinek od dworca głównego do PKP Lipnik z tunelem z lat 70. XIX w. Obiekt w ścisłym centrum Bielska-Białej o długości ok. 260 m obsługuje tylko jeden tor i dziś nie ma technicznej możliwości uruchomienia w nim drugiego (o historii jego budowy oraz wysadzeniu w pierwszych dniach II wojny światowej pisaliśmy w artykule TUTAJ).

Problemem jest tzw. skrajnia kolejowa - drugi tor z całą infrastrukturą nie zmieści się w obecnym tunelu. Jak ustalił nasz portal, firma przygotowująca studium dla PKP PLK założyła budowę nowego tunelu kolejowego w centrum Bielska-Białej. Te informacje udało nam się potwierdzić w instytucjach miejskich, które od kilku miesięcy opiniowały przygotowane studium. O planach nowego tunelu usłyszały także osoby biorące w grudniu udział w konsultacjach dotyczących studium, które odbyły się w bielskim Ratuszu.


Przebieg linii pod ul. 3 Maja - źródło PKP PLK (podkład "© autorzy OpenStreetMap")

Redakcja portalu z pytaniami w tym zakresie zwróciła się do spółki Arcadis, która na zlecenie PKP PLK przygotowuje dokumentację. - W studium wykonalności linii kolejowej nr 139 planowana jest budowa dwutorowego tunelu kolejowego w śladzie istniejącego tunelu w Bielsku-Białej. Przekrój istniejącego tunelu nie pozwala na usytuowanie w nim dwóch torów kolejowych, które są konieczne, z racji prognozowanego ruchu pociągów, ani wymaganych przestrzeni dla zapewnienia bezpieczeństwa i ewakuacji - potwierdza architekt Przemysław Flaga z firmy Arcadis. Projektowana prędkość w tunelu to 90 km/h.

Aby zbudować nowy tunel, najpierw wyburzony zostanie obecny. Wszystkie prace będą musiały odbywać się przy wstrzymaniu ruchu pieszego i samochodowego na ul. 3 Maja pod którą biegnie tunel.

- Z uwagi na zmianę przekroju tunelu - z kształtu greckiej litery omega, na kształt prostokątny, nowy tunel będzie szerszy i niższy od istniejącego, przy czym korekcie ulegnie również oś tunelu (łuk w tunelu zostanie nieznacznie wyprostowany - red.). Po obu stronach istniejącego tunelu znajdują się obiekty zabytkowe, w tym wpisane do rejestru zabytków, więc nie była możliwa budowa drugiego tunelu obok istniejącego. Zachowanie lub przeniesienie elementów obecnego wystroju tunelu - kamieniarka portali - będzie przedmiotem uzgodnień z wojewódzkim konserwatorem zabytków - słyszymy.


Zdjęcie ze zbiorów biura Miejskiego Konserwatora Zabytków, ok. 1985 r.

Na tym nie koniec zmian w centrum - u wylotu tunelu w kierunku Żywca planowana jest lokalizacja przystanku o roboczej nazwie Bielsko-Biała Teatr, który będzie miał dwa jednokrawędziowe perony. Na wysokości placu przed Teatrem Polskim planuje się w poziomie terenu budowę kładki prowadzącej na perony i na drugą stronę torów. Zejście będzie zapewnione za pomocą schodów i wind.

Przejście w ciągu ulicy Kołłątaja będzie zlikwidowane - na wysokości ulicy będą znajdować się jeszcze perony, z ulicy będzie można dojść do wspomnianej kładki i nią przekroczyć tory. Planowany jest również chodnik wzdłuż torów do ul. Inwalidów, gdzie pozostanie przejazd i przejście w poziomie torów.

Studium zakłada także zmiany w zakresie innych stacji w Bielsku-Białej (żaden przystanek nie zostanie zlikwidowany). Stacja w Komorowicach ma zostać przesunięta bliżej ul. Mazańcowickiej, oprócz przystanku przy Teatrze Polskim utworzona ma zostać także stacja obok Gemini Park. Ambitniejsze plany dotyczą PKP Leszczyny - tam mają kończyć bieg pociągi dalekobieżne (ok. 20 pociągów na dobę), które dzięki wydłużeniu trasy w mieście obsługiwać mają ruch lokalny. W związku z tym planuje się budowę bocznic.

Finansowanie ze środków europejskich

Niezbędna przebudowa czeka także dworzec Bielsko-Biała Główna, ale nie jego zabytkowy budynek. Zmodernizowany będzie musiał zostać układ torów, perony zostaną dostosowane do osób niepełnosprawnych (pojawią się windy), przesunięcia wymagać będzie obecna kładka. PKP PLK zakończenie prac nad studium planuje w tym roku. Opracowanie dokumentacji projektowej i roboty budowlane mogłyby być realizowane w kolejnej unijnej perspektywie, po zapewnieniu finansowania inwestycji.

Z pytaniem o wyburzenie tunelu w centrum Bielska-Białej zwróciliśmy się do bielskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Tunel znajduje się bowiem na terenie układu urbanistycznego Białej (administracyjnie leży po drugiej stronie rzeki, ale w latach 80. kwartał ten paradoksalnie podciągnięto do układu dotyczącego tej części miasta). Kierownik delegatury Mariusz Godek o planach kolejarzy wie niewiele. - Jeśli wpłynie do nas w tej sprawie wniosek będziemy oceniać wartość historyczną, architektoniczną i konstrukcyjną tunelu i wydawać opinię - zapewnia. 

Bartłomiej Kawalec
[email protected]