REKLAMA

WYZWOLENIE

Podbeskidzie wyzwalały dwie radzieckie armie: 1 Armia Gwardii pod dowództwem gen. A Greczki i 38 Armia pod dowództwem gen. K. Moskalenko. W dniach 28-29 stycznia zostały wyzwolone miejscowości położone w pobliżu Bielska-Białej: 28 stycznia – Kęty i Wilamowice, 29 stycznia – Czaniec, Kobiernice, Bujaków, Porąbka i Kozy...

Szybkie natarcie na te miejscowości uniemożliwiły Niemcom wysadzenie zapory i elektrowni w Porąbce. Dalszy szybki marsz radzieckich armii na odcinku bielskim i żywieckim został zdecydowanie powstrzymany przez silną i dobrze zorganizowaną niemiecka obronę. Obszar ten stanowił ważny punkt strategiczny otwierający drogę na Słowację i Karwińsko-Ostrawskie Zagłębie Węglowe. Prace przy budowie umocnień rozpoczęto już w sierpniu 1944 roku. Prace przy wznoszeniu kilku linii obrony wykonywała organizacja Todta zmuszając do niewolniczej pracy miejscową ludność, przy wznoszeniu umocnień wykorzystano linie bunkrów zbudowanych przed wojną przez polskie wojska. Odcinka strategicznego broniły elitarne niemieckie jednostki wzmocnione 59 i 11 korpusem SS 17 armii oraz 8 i 20 dywizję pancerną. 31 stycznia dowódca sowieckich armii rozdał rozkazy: 38 armia otrzymała rozkaz zdobycia Bielska. Jednocześnie postanowiono nie bombardować miasta artylerią, ani przez lotnictwo ze względu na fakt, że miasto było ważnym ośrodkiem przemysłowym. Skutkiem decyzji było ocalenie miasta od całkowitego zniszczenia, jednocześnie zdobywanie miasta dom po domu, ulica po ulicy zamienionych przez Niemców w fortece spowodowało wielkie straty w szeregach Rosjan.
1 lutego rozpoczęło się natarcie. Oddziały 121 Dywizji Piechoty natarły na Lipnik Górny, którego broniło 140 czołgów i dział szturmowych. W skutek zaciekłej obrony front w dniach 1-10 lutego posunął się tylko o 12 km W Bielsku-Białej 9 lutego 276 dywizja piechoty obeszła miasto od południa, natomiast 271 dywizja piechoty opanowała Leszczyny. W dniach 10 i 11 lutego 574 i 383 pułki 121 dywizji toczyły krwawe walki w mieście. 10 lutego udało się dotrzeć Rosjanom do centrum. 12 lutego likwidowane były ostatnie gniazda oporu. 13 lutego radzieckie armie wyzwoliły Jaworze. Jednak tu na linii Żywiec, Strumień, Jaworze i Skoczów front się zatrzymał, gdyż Niemcy przeszli do kontruderzenia. Rozpoczęły się krwawe walki pozycyjne, które trwały aż do początków maja 1945 roku. Podczas walk o Podbeskidzie zginęło 15.340 żołnierzy radzieckich.

ZNISZCZENIA I GWAŁTY
Wycofujące się wojska niemieckie wysadziły wszystkie mosty łączące Bielsko i Białą. Poważnemu uszkodzeniu uległy kościoły w Komorowicach, Hałcnowie, Białej i Lipniku. Wyzwalające miasto wojska frontowe dokonały licznych rabunków, gwałtów i zniszczeń nie sankcjonowanych działaniami wojennymi. Zniszczono m.in. kaplicę zamkową, muzeum w Białej przy pl. Wolności, fabrykę Lukasa, kamienicę przy pl. Wojska Polskiego, klasztor w Białej, fabryki sukna Gustawa Molendy w Kamienicy, fabryki pasów Rudolfa Suchego w Mikuszowicach Krakowskich, fabryki szczotek Sennewalda w Białej, Dom Polski w Bielsku, schronisko z basenem „Magura-Kąpielisko”, po wyzwoleniu stacjonujące w Zamku Sułkowskich wojsko zdewastowało pomieszczenia. Armia Radziecka traktowała bialskie i bielskie niemieckie fabryki, pozostawione mienie niemieckie jako zdobycz wojenną i dokonywała systematycznego rabunku i wywozu do ZSRR. Na tym polu dochodziło do licznych zatargów z organizatorami polskiej władzy. Mieszkańcy Bielska-Białej, którzy pamiętają wyzwolenie wspominają, dwie fale Rosjan, które przetaczały się przez miasto. Pierwsza żołnierzy frontowych, zwykłych prostych ludzi, którzy dzielili się żywnością z miejscową ludnością, odpoczywali i leczyli rany na polskich kwaterach i ruszali dalej na front oraz drugą falę oficerów bezpieki, NKWD i maruderów, którzy rabowali opuszczone mieszkania, demontowali fabryki, aresztowali i mordowali Polaków, licznych deportowali do obozów koncentracyjnych na Uralu i Syberii.

EWAKUACJA WIĘZIENIA
18 stycznia Niemcy ewakuowali 115 więźniów przetrzymywanych w katowni gestapo przy Rynku. Już na początku trasy w Starym Bielsku Niemcy rozstrzelali na cmentarzu ewangelickim 55 więźniów. Zbiorową mogiłę odkryto zaraz po wojnie. Więźniów pognano drogami przez Miedzyrzecze, Strumień do Wodzisławia, gdzie połączono ich z ewakuowanymi więźniami z Oświęcimia i skierowano do obozu w Buchenwaldzie.

Adrian Orawski

Tagi: Wyzwolenie, Bielsko-Biała, historia, kronika, kronika Bielska-Białej

Stronę odwiedzono: 31610 razy.
Aktualizacja: 2007-11-07 02:11:19

Masz uwagi co do aktualności wpisu? Kliknij

Komentarze 21

Redakcja portalu zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób, zawierających słowa wulgarne lub nie odnoszących się merytorycznie do tematu artykułu, wpisu, obiektu. Informujemy, że oprogramowanie rejestruje dane osoby komentującej (IP, czas), które na wniosek prokuratury, sądu lub policji mogą zostać przekazane celem ścigania sprawców czynów sprzecznych z prawem. Więcej informacji w regulaminie portalu i polityce prywatności.

Klauzula informacyjna ›
Avatar
Michał emeryt
Bielsko i Biała za sprawą rozwoju przemysłu, głównie wełnianego na przełomie wieków XIX i XX, wybudowaniu kolei do Dziedzic przyciągał osadników z Niemiec, inżynierów i fachowców których w czasach ustriackich tu nie było. Poza tym kilka miejscowości z dużym odsetkiem Niemców (m. in. Międzyrzecze, Hałcnów, Kozy) osiedlonych tutaj znacznie wcześniej, po kastrofalnych epidemiach. Wszystko to sprawiło, że przed wojną w Bielsku około 70% populacji było niemiecko-języcznej. Stąd to określenie "mały Berlin". Takich małych berlinów na Śląsku było więcej. Ludność ta popierała oficjalnie narodowy socjalizm, co dla niej skończyło się fatalnie. Wielu ginęło na frontach, a po wojnie musiało wyjechać z małym pakunkiem rzeczy osobistych do Niemiec. Niektórzy trafiali do obozu w Jaworznie, jeśli ewidentnie szkodzili Polakom w czasie wojny. Taka jest historia. Politycy rozdają karty, a cierpi prosty człowiek.
2021-12-12, 20:15
Ocena: 100%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Marek
Po przeczytaniu szczegolowej listy obiektow zniszczonych przez Rosjan usluznie przygotowanej przez autora artykulu rowniez dochodze do wniosku ze Bielsko i Biala lepiej wyszlyby na tym gdyby Rosjanie nigdy nie przyszli bo zupelnie dobrze urzadzilsmy sobie tutaj zycie razem z Niemcami - moj tata chodzil do niemieckiej szkoly czyli za darmo mogl sie uczyc obcych jezykow i pisal po niemiecku listy do swojego taty ktory od 1940 roku pracowal sobie na swiezym powietrzu w kamieniolomach w obozie w Mauthausen Gusen w pieknej Austrii. Co trzeba Niemcom przyznac to ze porzadku pilnowali wlasnosc prywatna byla swieta, jak tylko jakis komuch sie pojawil na ulicy to od razu wyjazd do lagru, no i narodowo tez bylismy duzo bardziej czysci niz dzisiaj. Ruscy przyszli zniszczyli pol Bielska a do tego tata musial znowu wrocic do polskiej szkoly a dziadek do babci i do nudnej biurowej pracy.
2018-02-13, 02:05
Ocena: 70%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Mc gr
Podbeskidzie to klub sportowy nowego tworu bo wcześniej zawsze był BKS i BBTS
2018-02-11, 09:04
Ocena: 50%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
nowa33
rosjanie wyzwalajac te tereny gwalcili,mordowali,szabrowali.Gwalcili nawet kobiety w wieku 65 i powyzej.Pierwsze wladze w wolnym Bielsku zachowywaly sie wobec spoleczenstwa podobnie jak rosjanie.
szabrowanie,zastraszanie, egzekucje byly na porzadku dziennym
2017-03-29, 05:12
Ocena: 67%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Janek
Dużo Bielszczan w 39-tym roku witało niemców z otwartymi rekami skandowali podczas defilady - gute lojte - przecież to był mały berlinek.Dopiero jak zaczęli ich prać i zamykać w obozach to się oczy pootwierały, Tak mi opowiadała moja mama która pracowała wówczas przy czyszczeniu mundurów z kości tych gute lojte w fabryce koło dworca. Niemcy nie wysadzili tylko jednego mostku tego za ratuszem i po nim przejechał rosyjski czołg.
2017-01-25, 19:26
Ocena: 88%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Bielszczanin
janek - dlatego też wysadzili tunel kolejowy który był pod miastem. Pewnie po to aby witać niemców!! janek- tych niemców witali niemcy którzy niestety w tych czasach doś licznie przybyli do bielska
2018-10-12, 22:46
Ocena: 83%
Oceń komentarz:
Avatar
Prawdziwy
Hałcnowianin!!!??? chyba z tych co tam przyszli po 1945
2016-03-08, 13:27
Ocena: 67%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Marika1952
brednie niektórzy Niemcy tu mieszkający pomagali Polakom w czsie wojny ,takim był mój dziadek i babcia ,ale za to że byli niemczmi w czasie wyzwolenia ci sami co im pomagano wywieżli dziadka na Sybir opisywał jak było w lagrzea babcię do oświęcimia bo była niemką tam ludzie przechodzili torturyi gechennę mam już pamiętnik i dałam go opublikować zabrano nam całe gospodarstwoz domem i do dziś nie dostaliśmy odszkodowania
2015-05-23, 13:45
Ocena: 64%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
bielszczanin
nie każdy niemiec był faszystą, było masę niemców którzy nie ulegli propagandzie
2018-10-12, 22:48
Ocena: 100%
Oceń komentarz:
Avatar
chudyseusz
Chwala Bohaterom ! film z uroczystosci na cmentarzu w BB : https://www.youtube.com/watch?v=hjtBn7WSO9g
2015-01-23, 08:53
Ocena: 75%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Hałcnowianin
Po takim piekle jakie zgotowali Niemcy w Bielsku wkroczenie Armii Czerwonej było rzeczywistym wyzwoleniem. Zakończyło się ludobójstwo na Polaka i okres niewolnictwa. Chwała Bohaterom poległym na tej ziemi!
2015-01-12, 14:34
Ocena: 69%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Arek
Jakie wyzwolenie?!
2014-11-22, 17:17
Ocena: 80%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
mano
Skąd liczba 140 czołgów i dział pancernych?
2014-07-23, 15:20
Ocena: 100%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Prośba
Ma ktoś jakiekolwiek informacje o więźniach przymusowych niewoliczo pracujących dla organizacji Todta na Śląsku Cieszyńskim pochodzących z rejonu Podbeskidzia?
2013-07-14, 14:14
Ocena: 50%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
czekam na rekompensate
"Wycofujące się wojska niemieckie wysadziły wszystkie mosty łączące Bielsko i Białą. " - podziękowania dla zachodnich przyjaciół
2013-01-20, 22:49
Ocena: 60%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Ciekawski
A co było wtedy "stolicą Podbeskidzia" Bielsko czy może bardziej Biała??
2012-02-11, 12:38
Ocena: 67%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
jo je stela, od 55 lat w Krakowie
Terminu Podbeskidzie wówczas nie było, nie było znane. Dopiero napływ ludności z Żywiecczyzny sprawił że w latach PRL pojawiła się ta nazwa. Był Śląsk Cieszyński (dawniej austriacki) i Małopolska z Białą.
2021-12-12, 20:03
Ocena: 100%
Oceń komentarz:
Avatar
ewxwx
A do szkoły kiedykolwiek chodziłeś???
2012-02-06, 13:03
Ocena: 67%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
kudłata666
taki klub sportowy hahahahaha :P
2011-03-31, 22:16
Ocena: 50%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Ehhh
jaki kozak :]
2008-09-14, 22:04
Ocena: 75%
Odpowiedz
Oceń komentarz:
Avatar
Jo
Co to jest Podbeskidzie?
2008-06-25, 17:36
Ocena: 55%
Odpowiedz
Oceń komentarz:

Zobacz również:

REKLAMA
ŁADOWANIE..