Miniaturowe gry z polityką i historią – tak twórca komiksów Jacek Świdziński określa wystawę „Pokój”, którą można obecnie oglądać w dolnej sali Galerii Bielskiej BWA.

Wystawa w intrygujący sposób zderza dwa projekty: grę „Państwo” Michała Slezkina i głośny ostatnio komiks Jacka Świdzińskiego „Festiwal”. Pomysłodawczynią i inicjatorką ich połączenia jest kuratorka wystawy, dyrektor Galerii Bielskiej BWA Agata Smalcerz. Autorami scenografii wystawy są Ewa Świdzińska i Michał Slezkin.

„Państwo” to zabawa – coś w rodzaju dzisiejszych gier RPG, polegających na wcielaniu się w stworzonego bohatera – którą w 1947 roku wymyślili zbuntowani nastolatkowie – Bohdan Slezikn (ojciec Michała Slezkina) wraz z kolegami z liceum. Była to odpowiedź na „zimną wojnę”, czyli okres światowych napięć między krajami bloku wschodniego a światem zachodnim. Gra polegała na prowadzeniu stosunków dyplomatycznych między wymyślonymi krajami. Uczestnicy wycinali z kartonu kilkucentymetrowe postaci – polityków, mundurowych, szpiegów, przestępców czy eleganckie damy. Gra toczyła się w mieszkaniach, a jej efektem było na przykład... zajęcie łazienki przez obce wojska lub zainstalowanie szpiega na regale między książkami. W grze brali udział między innymi Jerzy Siewierski, Leszek Szymański i Tadeusz Strumff, późniejsi założyciele i redaktorzy czasopisma „Współczesność”.

W latach 70. Bohdan Slezkin kontynuował zabawę z synem Michałem oraz Jerzym Siewierskim i jego synem Wojciechem. Świadectwem tej młodzieńczej działalności jest zestaw figurek, tworzących społeczeństwa wymyślonych państw. Około 20 procent prezentowanych na wystawie postaci to oryginały z lat 40., pochodzące z archiwum Bohdana Slezkina. - Część z tych postaci ludzkich wykonali mój ojciec i jego przyjaciele, a niektóre zrobiłem ja, gdy miałem te kilkanaście lat - mówi Michał Slezkin.

Natomiast reszta figur oraz większość modeli-zabawek (samolotów, czołgów itp.) prezentowanych na wystawie to efekt pracy artystycznej Michała Slezkina z lat 2011-2013. Całe poszczególne kompozycje nawiązują do wnętrz mieszkalnych, przypominając np. podłogę, dywan, kafelki czy blat stołu. - Projekt "Państwo" to pretekst do mojego odbudowania na nowo relacji z ojcem, a cała ta opowieść jest częścią mojego dorastania i mojej historii - mówi Michał Slezkin.

Jedna z kompozycji projektu nawiązuje do uchodźców, w innej nad figurkami roztacza się tęcza. - Projekt "Państwo" stanowi komentarz do mechanizmów politycznych i niestety cały czas jest aktualny, bo obecnie na świecie wciąż toczą się wojny, ludzie muszą uciekać z własnych krajów, a tęcza wciąż dzieli, zamiast łączyć.

Z kolei „Festiwal” to najsłynniejszy ostatnio polski komiks autorstwa Jacka Świdzińskiego, nagrodzony w tym roku Paszportem „Polityki” w kategorii książka. - W przeciwieństwie do fikcyjnych bytów „Państwa”, „Festiwal” opiera się na faktycznie zorganizowanym w 1955 roku w Warszawie V Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów, w którym wzięło udział około 30 tysięcy młodych ludzi ze 114 państw, w tym z krajów kapitalistycznych i krajów Trzeciego Świata, oraz około 150 tysięcy delegatów z Polski. Festiwal przyczynił się w znacznym stopniu do wydarzeń października 1956 roku. Autor komiksu oparł scenariusz „Festiwalu” na archiwach, wykorzystując w poszczególnych scenkach faktyczne wydarzenia festiwalowe – komentuje Agata Smalcerz.

Obok komiksowych rysunków, na wystawie prezentowane są właśnie archiwalne zdjęcia z festiwalu. - Można więc przeczytać wybrane historie i zobaczyć zdjęcia oraz inne obrazy, które inspirowały mnie do konkretnych scen. Można przeanalizować, co i jak pozmieniałem, co i jak opowiedziałem wiernie i z czego wynikają niektóre rozwiązania wizualne lub narracyjne – podkreśla Jacek Świdziński.

Wystawa trwa do 2 czerwca.

Na zdjęciu poniżej od lewej: Ewa Świdzińska, Jacek Świdziński i Michał Slezkin. Fot. Magdalena Nycz