Dwa lata potrwa kapitalny remont konserwatorski zabytkowego pałacyku Rosta przy ul. Komorowickiej w Bielsku-Białej. Właściciel posiada już pozwolenie na realizację prac, a pieniądze na inwestycję znalazły się w niedawno uchwalonym budżecie województwa śląskiego - to łącznie 5,25 mln zł. W ramach prac odnowiona zostanie bogato zdobiona elewacja neobarokowego zabytku z początku XX wieku, która nocą będzie podświetlana. Na całym budynku odtworzone zostanie oryginalne pokrycie dachu z blachy miedzianej, a stolarkę okienną czeka fachowa renowacja. 

Budynek stanowi od wielu lat siedzibę Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej i pełni funkcję administracyjno-biurową. Wykorzystywany jest jego parter oraz piętro, poddasze pełni rolę nieużytkowego strychu. Pałacyk od 1986 roku jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków.

Pieniądze zapisane w budżecie

Początkiem zeszłego roku ogłoszony został przetarg na wykonanie projektu remontu konserwatorskiego zabytku. Po kilku miesiącach prac inwestor odebrał m.in. projekt wykonawczy i posiada także pozwolenie na budowę oraz uzgodnienia z konserwatorem zabytków. Środki na remont zapisane zostały w budżecie województwa śląskiego, który w ostatnich dniach grudnia przyjął sejmik śląski. W tym roku na ten cel zapisano 2 mln zł, kolejne 3,25 mln zł planowane jest do przeznaczenia na remont w 2025 roku.

Kompleksowy remont konserwatorski czeka praktycznie cały pałacyk. Stolarka okienna zostanie poddana gruntownej renowacji. Jak usłyszeliśmy, każde okno będzie demontowane i zostanie poddane pracom konserwatorskim. Pracę czeka także bogato zdobiona elewacja, która po wielu latach jest nie tylko brudna, ale także niekompletna i zostanie odtworzona z dbałością o każdy detal architektoniczny. W projekcie przewidziano także wykonanie instalacji elektrycznej, by nocą podświetlać elewację pałacyku.

Prace inwestycyjne czeka również dach liczącego ponad 120 lat zabytku, który jest w nie najlepszym stanie. Inwestor podjął decyzję, że jego poszycie zostanie oryginalnie odtworzone z blachy miedzianej. 

Pałacyk cenionego projektanta

Zabytek wybudowano w 1903 roku według projektu Emanuela Rosta juniora, który w nim zamieszkał. Dom wzniesiony został jako narożny dwukondygnacyjny budynek w typie pałacu miejskiego, z bogato zdobionymi fasadami i skośnym dachem wielospadowym krytym pierwotnie blachą miedzianą (dziś blacha ocynkowana). Nad połaciami wznoszą się dwie kopuły kryte blachą miedzianą (oryginalnie spatynowana na zielono) o kształcie szyszaków oraz siedem ozdobnych lukarn okutych blachą miedzianą.

Jak czytamy w dokumentacji projektowej, budynek wzniesiony został w tradycyjnej technologii - został wymurowany z cegły ceramicznej pełnej. Stropy prawdopodobnie w zasadniczej części wykonane są z drewna. Jego ozdobę stanowią hermy, herby miejskie Białej i rozbudowane nadokienniki, wazony, figury pełnoplastyczne postaci kobiecych, kartusze, maszkarony, ornamenty muszli i łusek oraz lukarny dachowe, a także dwie wieżyczki zwieńczone kopułami o sylwetach szyszaków (od strony głównego wejścia).

Od ogrodu skryta żeliwna weranda

Elewacje wykonane zostały w stylu neobarokowym. Szczególnie bogate są fasady frontowe od strony ul. Komorowickiej (nawiązuje także do czasów nowożytnych) oraz ul. Towarzystwa Szkoły Ludowej. Płaskie elewacje parteru i piętra są urozmaicone przez bogatą i zróżnicowaną dekorację architektoniczną oraz rzeźbiarską. Na każdej kondygnacji są ukształtowane odmiennie obramienia okien.

Na parterze uwagę przykuwają głowy kobiece nad oknami, połączone ze sobą wstęgami. Oprawy okien piętra podkreślone zostały m.in. rzeźbami obnażonych postaci - młodzieńca i młodej kobiety. Występują liczne motywy w secesyjnej stylizacji, m.in. kartusze, liście dębowe i głowy kobiece ze skrzydłami motyla.

Całość zabytku wieńczy portal główny w fasadzie frontowej składający się z metalowych dwuskrzydłowych drzwi, z parą herm kobiecych po bokach. Niewidoczne dla przechodniów pozostają dwie pozostałe elewacje zabytku - od strony podwórza fasadę ożywiają poziome pasy boniowania. Z kolei na elewacji ogrodowej zwraca uwagę przybudówka zwieńczona w poziomie piętra przeszkloną żeliwną werandą.

Bartłomiej Kawalec
[email protected]