Modernizacja linii kolejowej przebiegającej przez centrum Bielska-Białej, która zakłada m.in. rozbiórkę i budowę nowego tunelu pod ul. 3 Maja czy budowę przystanku obok Teatru Polskiego może ruszyć w 2027 roku i zostać sfinansowana z Programu FENikS - deklaruje wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel. Inwestycja warta ok. 3 mld zł jest w końcowej fazie przygotowywania studium. Zgodę na wyburzenie tunelu z lat 70. XIX wieku wydał wojewódzki konserwator zabytków, który ma obawy o statyczność kamienic, kamienny mur obok teatru i drzewostan. 

Nie do końca tego roku, a w drugim kwartale 2024 roku gotowe będzie studium wykonalności modernizacji linii kolejowej nr 139 z Czechowic-Dziedzic do Zwardonia. Jak już informowaliśmy na łamach portalu, inwestycja zakłada m.in. przebudowę stacji Bielsko-Biała Główna poprzez m.in. dostosowanie obiektów do obsługi osób z ograniczoną możliwością poruszania się, modernizację pięciu peronów wyposażonych w system dynamicznej informacji pasażerskiej oraz przebudowę przejścia podziemnego.

Rozbudowa dworca głównego

Zakres przyszłej inwestycji obejmuje równeż dostosowanie 260-metrowego tunelu kolejowego pod ul. 3 Maja do prowadzenia ruchu kolejowego po dwóch torach (obecnie ruch prowadzony jest jednotorowo). Zwiększy się też dostęp do kolei, dzięki planowanej budowie dwóch nowych przystanków na terenie miasta: Teatr/Centrum oraz Gemini Park (nazwy robocze). Inwestycja, której wartość szacuje się na ok. 3 mld zł znajduje się na liście rezerwowej Krajowego Programu Kolejowego do 2030 roku. 

Pewną nadzieje na realizację inwestycji dał wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel. W odpowiedzi na interpelację poselską Małgorzaty Pępek, która pytała o remont przejścia pieszego w ciągu ul. Kołłątaja, zasugerował, że środki na projekt i modernizację linii kolejowej do Zwardonia mogą znaleźć się w FEnikS-ie - to program unijny z budżetem 30 mld euro z którego realizowane będą m.in. inwestycje kolejowe.

Niezwykłe dzieło inżynierskie

Jak ustalił portal, inwestor ma już uzgodnienia dotyczące wyburzenia zabytkowego tunelu kolejowego w centrum Bielska-Białej. W piśmie scharakteryzowano wartość zabytkową obiektu z lat 70. XIX wieku oraz wskazano jego walory historyczne jako niezwykłe dzieło inżynierskie. Z konserwatorskiego punktu widzenia najwłaściwsze byłoby zachowanie tunelu, ale uznając strategiczne potrzeby wojewódzki konserwator zabytków zezwolił na jego rozbiórkę i budowy w tym samym śladzie nowego o innych parametrach technicznych - dwutorowym o prostokątnym przekroju (obecny ma kształt greckiej litery omega).

W warunkach zastrzeżono, że przed rozbiórką inwestor zobowiązany jest do opracowania szczegółowej inwentaryzacji technicznej tunelu oraz zachowania portali kamiennych, które mają zostać wkomponowane w nowym tunel w historycznej formie łęków (mimo tego, że obiekt ma mieć prostokątny przekrój).

Z kolei ściany frontowe i przyczółki nowego tunelu należy odtworzyć z odzyskanego materiału lub oblicować nim nową konstrukcję. Ponadto konserwator zaleca odzyskanie zabytkowego kamienia (zgodnie z posiadaną wiedzą, materiał użyty do budowy tunelu pochodził z kamieniołomu ze Straconcki) z całości tunelu z rozważeniem możliwości jego ponownego wykorzystania przy budowie nowego obiektu.

Peron odsunąć od teatru

Konserwator zabytków zwraca uwagę, że wzdłuż tunelu znajdują się zabytkowe kamienice i inwestycja realnie zagrażać będzie ich statyce oraz zachowaniu. W tej sytuacji inwestor przeprowadzić ma szczegółową analizę oddziaływania inwestycji na zabytki i zapewnić ich skuteczne zabezpieczenie. Oprócz budowy tunelu przy Teatrze Polskim planowana jest budowa peronu. Od strony torów zabytek ograniczony jest kamiennym murem oporowym, który w opinii konserwatora powinien zostać zachowany.

Tymczasem z załączonej dokumentacji wynika, że inwestycja spowoduje jego przerwanie, ze względu na planowane rozwiązania połączenia platformy dworca z placem na wysokości fontanny, co zagraża deformacją ustalonego układu przestrzennego. Zdaniem konserwatora zabytków, lokalizacja peronu w proponowanym miejscu jest dyskusyjna i wymaga szczegółowego uzgodnienia.

Pojawia się sugestia, by peron przesunąć w kierunku południowym pomiędzy budynkiem głównym a małej sceny lub jeszcze dalej - w rejon przejścia przez tory w ciągu ul. Kołłątaja. Konserwator oczekuje ochrony drzewostanu biegnącego między teatrem a torowiskiem, który stanowi tradycyjne tło krajobrazowe dla zabudowań, a przy tym naturalną kurtynę akustyczną umożliwiającą funkcjonowanie teatru.

Bartłomiej Kawalec
[email protected]