Strategiczna decyzja o połączeniu Bielska i Białej zapadła w Warszawie podczas 87. posiedzenia Sejmu Ustawodawczego, które odbyło się 30 grudnia 1950. To ono w sposób zasadniczy zmieniło lokalną historię dwóch ośrodków miejskich, jakim były miasta Bielsko i Biała. Na tym posiedzeniu, prowadzonym przez wicemarszałka Barcikowskiego, nie tylko przyjęto prowizorium budżetowe na rok przyszły, ale dokonano formalnego włączenia miasta Białej do województwa katowickiego.

Jak relacjonowała Trybuna Robotnicza, poseł Dąbrowicz (PZPR) złożył sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie granic województwa krakowskiego i katowickiego. Mówca podkreślił, że dotychczasowe granice tych województw oddzielały miasta Bielsko i Biała, które stanowią jeden organizm miejski i są związane gospodarczo z Katowicami i zagłębiem węglowym Śląska. Projektowana obecnie ustawa usuwa ten stan rzeczy, włączając miasto Biała do woj. katowickiego. W drugim i trzecim czytaniu Izba uchwaliła ustawę jednomyślnie.

Obniżka cen w sklepach

Stosowne rozporządzenie dotyczące wprowadzenia ustawy i zmian administracyjnych w regionie podpisali prezydent Rzeczypospolitej Bolesław Bierut i prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz. Nie dotyczyły one tylko Bielska i Białej, ale również gmin Biała, Bestwina, Bystra-Wilkowice oraz Szczyrk, które również zostały włączone do powiatu bielskiego i województwa katowickiego.

O tym jednak wydarzeniu, jakże ważnym dla naszego terenu, na próżno szukać informacji w gazetach centralnych i lokalnych. W tym samym czasie Rada Ministrów podjęła uchwałę, która ustawę sejmową zniosła na margines. Tym hitem była obniżka cen niektórych artykułów pierwszej potrzeby. Oto ze względu na obniżkę kosztów własnych produktów i „dalszego ograniczenia elementów kapitalistycznych” obniżono od 1 stycznia 1951 roku ceny mięsa wieprzowego o 10 proc., mydła do prania o 10 proc., żarówek o 20 proc., a szkła okiennego aż o 37 proc.!

Pierwszy duży artykuł o zjednoczeniu miast pojawił się w „Trybunie Robotniczej” 5 stycznia. Utrzymany był w podniosłym nastroju i podkreślał, że oto kończy się ponad 30-letni spór o to, czy związek dwóch miast ma być w województwie krakowskim czy katowickim. Był on opatrzony wymownym podtytułem: Zmiany terytorialne w związku z przyłączeniem Białej do Bielska.

Antagonizm między ludnością obu miast

W tym samym czasie elity lokalne dogadywały pomiędzy sobą sprawę połączenia miast. Pierwsza tzw. zjednoczeniowa sesja Rady Miejskiej odbyła się 20 stycznia w Strzelnicy (dzisiejsze BCK-JK). W prezydium zasiedli dr Tadeusz Karolini i Jan Grajcarek. Pracownicy i radni obu miast stanowili grupę 120 osób, a do tego delegacje rad zakładowych, przedsiębiorstw, delegacje szkolne, sportowe w liczbie 380 osób.

Uroczystą sesję po hymnie państwowym rozpoczął Bolesław Jaszczuk, przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. - W pierwszych słowach swojego przemówienia - czytamy w protokole MRN w Bielsku-Białej - zwrócił uwagę na ważność tego dania jako chwili historycznej i przełomowej w dziejach tych dwóch miast połączonych w jedno miasto Bielsko-Biała. Od chwili tej winien zaniknąć antagonizm między ludnością jednego miasta a drugiego co ujemnie oddziaływało na całokształt gospodarki (...). Obywatel Przewodniczący W.R.N wspomniał nadto jak długo walczyła ludność obu miast o złączenie się, jak długo trwały pertraktacje i spory w tym przedmiocie, a tylko śmiało rzec można przez rząd sanacyjny, przez jednostki kapitalistyczne, którym zależało na tem aby wyniki z pracy robotników, dochody i bogactwo zostawały w ich rękach (...). Na połączeniu tym zyska przede wszystkim klasa robotnicza, ponieważ teraz będzie łatwiej rozwiązywać zagadnienie kulturalne, oświatowe, mieszkaniowe. Słowa te spotkały się z głośnymi klaskami.

„Trybuna Robotnicza” zamieściła duży artykuł po tej sesji pt. „Nowe 60-tysięczne miasto przemysłowe Bielsko-Biała uroczyście włączone do woj. katowickiego”. W relacji czytamy: Dzień 20 stycznia 1951 roku, w którym nastąpiło uroczyste połączenie Bielska i Białej Krakowskiej, przeszedł w wyjątkowo uroczystym nastroju. Przyczyniła się do tego obecność przedstawicieli Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z Katowic w osobach przewodniczącego Prezydium, tow. Jaszczuka i zastępcy płk. Ziętka.

Most jako węzeł ruchu tramwajowego

Przedstawiciele Prezydium katowickiej Woj. RN wzięli udział w otwarciu mostu na Białce, który symbolicznie połączył Bielsko i Białą, a w przyszłości będzie służył jako punkt węzłowy ruchu tramwajowego. Tędy bowiem zostanie przeprowadzona na drugą stronę Białki pierwsza linia tramwajowa MZK na terenie zaniedbanej pod tym względem komunikacyjnym dawnej Białej Kr.

Przewodniczący Prezydium Woj. RN tow. Jaszczuk otworzył popołudniową nadzwyczajną sesję członków Miejskich Rad Narodowych Bielska i Białej Kr., w czasie której dokonano wyborów nowych władz miejskich połączonych miast. Na sesji tej ustalono urzędowe brzmienie nowego 60-tysięcznego miasta województwa katowickiego, które odtąd nazywać się będzie Bielsko-Biała.

Jednak na dobrą sprawę o kształcie nowej, wspólnej Rady Miejskiej zadecydowała narada porozumiewawcza partii politycznych i organizacji masowych, która odbyła się 18 stycznia. Tam ustalono, że nowych radnych będzie 48. Z ramienia PZPR weszli do niej Franciszek Niedziółka, Ludwik Czaderna, Stanisław Kruczek, Władysław Skrzela, Stanisław Klimczak, Rudolf, Pławecki, Anastazja Handzlik, Jan Bajerski, Władysław Gąsior.

Towarzysze ze wspólnej Rady Miejskiej

Z ramienia Stronnictwa Demokratycznego radnymi zostali Jan Serafin, Kazimierz Kopczyński, Maria Perlik, Józef Szpyra. Z ramienia Stronnictwa Ludowego Marian Gołębiowski, Andrzej Sidzina, Tomasz Zawada. Z ramienia Powiatowej Rady Związków Zawodowych - Jerzy Niemiec, Władysław Maślanka, Władysław Kierpiec, Maria Cykman, Antoni Łącki, Anna Kaps, Stanisława Konior, Michał Adamus, Julian Worek, Anna Łazarowicz, Piotr Niedzielski, Józef Pietraszko, Stanisław Szal, Andrzej Szubert, Franciszka Kwaśna, Stefania Staszowska, Jan Walczak, Jan Kozak, Jan Jurasz. Z ramienia Ligi Kobiet - Rozalia Porębska, Anna Kuczewska.

Do wspólnej Rady Miejskiej weszli członkowie ZMP - Władysław Gradek, Ferdynad Martynowicz, Edmund Nowak, Stanisław Pietraszko. Związek Bojowników o Wolność i Demokracje reprezentował Leon Lifsches, Ligę Lotniczą Włodzimierz Humen, a Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Jan Warzecha. Z ramienia Towarzystwa Przyjaźni Polsko Radzieckiej Józef Płonka, z Ligi Morskiej Jan Zając, a ze Związku Samopomocy Chłopskiej Władysław Drożdż.

Od tego momentu oficjalnie rozpoczęła się wspólna historia Bielska-Białej.

Jacek Kachel