Pierwszy Września jest datą symboliczną. Z jednej strony przypada wtedy kolejna rocznica wybuchu II wojny światowej, a z drugiej zaczyna się zwykle nowy rok szkolny. W tym roku dodatkowo do polskich szkół wkracza reforma programowa, która zmienia ilość godzin nauczania języka polskiego i historii. Czy zmieni się też sposób, w jaki nauczyciele będą przekazywać uczniom wiedzę na temat II wojny światowej?
 
W dotychczasowym systemie edukacji na lekcjach języka polskiego i historii często brakowało wystarczającej ilości czasu na twórcze dyskusje o II wojnie światowej. Nowa podstawa programowa przewiduje większą ilość godzin jedynie w klasach z przedmiotami humanistycznymi na poziomie rozszerzonym. Najlepszym sposobem na przekazanie wiedzy stają się więc projekty edukacyjne realizowane poza lekcjami. Zespół Szkół im. J.Tuwima w Bielsku-Białej jest jedną z niewielu szkół w naszym mieście, która planuje realizację dwóch międzynarodowych projektów związanych z historią II wojny światowej.
 
 - Nasza szkoła ma doświadczenie w organizacji międzynarodowych projektów. Technikum nr 11 już po raz czwarty uczestniczy w projekcie ,,Leonardo da Vinci”, w ramach którego uczniowie odbywają praktyki m.in. w Niemczech i Anglii. Współpraca z Żydowską Fundacją Do Spraw Sprawiedliwych w Nowym Jorku i chorwacką szkołą, to kolejne wyzwania, które otwierają przed naszymi uczniami nowe perspektywy - mówi dyrektor Zespołu Szkół im. J.Tuwima, Klaudiusz Knyps. - Chcielibyśmy poprzez te projekty przybliżyć uczniom nie tylko historię i kulturę innych krajów, ale także poznać metody nauczania, za pomocą których przekazuje się na świecie wiedzę na temat historii Polski, Polaków i Żydów w okresie II wojny światowej. Tego typu działania pozwolą uczniom naszego zespołu promować za granicą Bielsko-Białą i region, który ma wielokulturowe tradycje.
 
Z polskiego na polski
 
Projekt pt. "Pamiętniki Elzy” będzie realizowany we współpracy z Żydowską Fundacją Do Spraw Sprawiedliwych z Nowego Jorku. Przedsięwzięcie powstało w oparciu o publikacje wydane przez tę organizację, m.in. pamiętniki dzieci i młodzieży, które były ofiarami Holokaustu. Wiele rodzin żydowskich przybyłych do USA po II wojnie światowej przywiozło ze sobą rękopisy pamiętników autorstwa ich krewnych, ale także znalezione przypadkiem w gettach i tajnych kryjówkach. Część z nich została napisana w jidysz, a niektóre także po polsku. Amerykańscy naukowcy przetłumaczyli je na język angielski i opublikowali w zbiorowym wydaniu. Uczniowie Zespołu Szkół im. J.Tuwima będą tłumaczyć fragmenty tej publikacji na język polski, poznawać je i interpretować. W ten sposób poznają warunki życia, myśli i marzenia ich rówieśników, którzy byli zmuszeni do życia w gettach.

 
 - Jednym z zadań naszej fundacji jest edukacja. Na stałe współpracujemy z amerykańskimi nauczycielami. Raz w roku organizujemy szkolenie na temat Holokaustu, w którym uczestniczą również europejscy pedagodzy - informuje Stanlee Stahl, wiceprzewodnicząca Żydowskiej Fundacji Do Spraw Sprawiedliwych. - Właśnie dzięki takiemu szkoleniu nawiązaliśmy współpracę ze szkołą w Bielsku-Białej. Chcielibyśmy, aby jak najwięcej uczniów przeczytało wydane przez nas dzienniki i dzięki temu lepiej poznało historię Holokaustu w Polsce i całej Europie.
 
Nazwa projektu nawiązuje do historii Elzy, 16-letniej Żydówki, która pisała pamiętniki z getta w Łodzi. W poetycki sposób wyraża w nich strach, tęsknotę za wolnością i miłością. Udało jej się przeżyć wojnę. W jednym z dzienników napisała, że chciałaby zapomnieć o tym, co przeżyła, założyć liczną rodzinę i być szczęśliwą w dorosłym życiu. Projektowi towarzyszyć będzie wystawa w języku angielskim na temat Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata z różnych krajów.
                                               
Polak-Chorwat dwa bratanki
 
Kolejny projekt edukacyjny przewiduje współpracę ze szkołą średnią w Chorwacji. Ministerstwo edukacji w tym młodym państwie zdecydowało, że w każdej szkole powinny być prowadzone lekcje na temat II wojny światowej i Holokaustu. Jednocześnie w całym kraju jest uroczyście obchodzony Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Trudnością bywa jednak niedostatek publikacji na ten temat wydanych w języku chorwackim. Dlatego chorwaccy historycy szukają pomocy dydaktycznych u pedagogów z innych krajów Europy i świata.
 
 - Zaproponowałem realizację takiego projektu szkole w Bielsku-Białej, bo uważam, że dzieje Polski i Chorwacji mają ze sobą wiele wspólnego - podkreśla Miljenko Hajdarović, nauczyciel historii ze szkoły w Čakovec. - Przez wieki nie było naszych krajów na mapie. Staliśmy się ofiarami wojen i ustrojów totalitarnych, a po odzyskaniu niepodległości tak samo dążymy do zjednoczonej Europy. Chciałbym, aby uczniowie chorwaccy nie tylko lepiej poznali historię Polski i Holokaustu, ale przede wszystkim zainteresowali się dziejami Bielska-Białej i okolic. W ramach wymiany planujemy przyjazd do Zespołu Szkół im. J.Tuwima, aby zapoznać polskich uczniów z naszą szkołą i regionem, a także Sprawiedliwymi Wśród Narodów Świata, którzy z niego pochodzą.
 
Współpraca z Chorwacją będzie realizowana przez najbliższe dwa lata. W nowym roku szkolnym polscy uczniowie mają poznawać historię Chorwacji, a chorwaccy - Polski. Owocem ich pracy mają być gazetki szkolne wydane po angielsku i w językach narodowych. W kolejnym roku szkolnym grupa z chorwackiej szkoły zwiedzi Bielsko-Białą i miejsca związane z historią II wojny światowej, a bielscy uczniowie zostali zaproszeni do udziału w regionalnej konferencji na temat praw człowieka, która ma się odbyć w roku 2014 w Chorwacji. Podczas konferencji będzie wygłoszony referat na temat naszego miasta i regionu.
 
Agnieszka Pollak-Olszowska