Arnold Zdanowicz

 

RADZIECHOWY-WIEPRZ

– nowoczesna gmina

 

Tym, którym miłe jest aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu w towarzystwie bujnej zieleni i przepięknych widoków, gmina Radziechowy-Wieprz przypadnie szczególnie do gustu. Przebiegające przez jej tereny liczne szlaki turystyczne, zabytki oraz specyficzny i wyjątkowy klimat przyciągają coraz częściej gości w całej Polski. Gmina leży w granicach trzech mezoregionów: Kotliny Żywieckiej (centralna część gminy), Beskidu Śląskiego (zachodnia część gminy) i Beskidu Żywieckiego (wschodnia część gminy). Zajmuje 67 km², a zamieszkuje ją ponad 13 tys. mieszkańców. Znaczny procent powierzchni zajmują lasy. Gminę rozdziela na dwie części biegnąca doliną rzeka Soła oraz droga S-69 i szlak kolejowy Żywiec-Zwardoń. Bezpośrednio sąsiaduje z miastem Żywiec. Gmina Radziechowy-Wieprz obejmuje swym zasięgiem wsie: Brzuśnik, Bystra, Juszczyna, Przybędza, Radziechowy i Wieprz.  

 

Kluczowym elementem rozwoju gminy była budowa infrastruktury „okołoturystycznej”, punktu widokowego i biwakowego w Wieprzu, która przyczyniła się do wzrostu konkurencyjności turystycznej, w tym także do tworzenia i rozwoju regionalnych produktów turystycznych w gminie. Tereny, na których powstały ścieżki rowerowe, obejmują obszary tzw. „dzikich szlaków” wędrówkowych, niewyposażone w odpowiednią infrastrukturę i częściowo nieoznaczone. Ścieżki rowerowe, o łącznej długości ponad 25 km, rozciągają się na wszystkie – wspomniane wyżej – miejscowości gminy.

 

Radziechowy to jedna z najstarszych wsi na Żywiecczyźnie. Z Radziechów biegnie szlak turystyczny na Magurkę Radziechowską, Wiślankę i dalej na Baranią Górę lub Skrzyczne. Znajduje się tam zabytkowy kościół p.w. św. Marcina oraz kaplica z XIX wieku „U Dziadka” przy drodze z Radziechów do Twardorzeczki, a w nim słynne uzdrawiające źródełko. Odbywają się tam msze św. odpustowe na św. Annę. Punktem przyciągającym wielu turystów i pielgrzymów jest Góra Matyska z Krzyżem Jubileuszowym, nazywana „Golgotą Beskidów”. Ważnym obiektem na terenie wsi jest strażnica Ochotniczej Straży Pożarnej. OSP bierze czynny udział także w życiu kulturalnym gminy – przy organizacji imprez oraz edukacji na rzecz dokształcania młodzieży. W 2012 r. w Radziechowach powstał kompleks sportowych boisk przy tamtejszym Zespole Szkół w ramach programu rządowego „Moje Boisko – Orlik 2012”. Asfaltowe boiska zastąpiło nowoczesne, pierwsze w gminie, boisko do piłki nożnej o wymiarach: 30 m x 57,5 m i powierzchni 1725 m2. Powstało także boisko wielofunkcyjne o wymiarach: 19,1 m x 32,1 m o powierzchni 613,11 m2 oraz szatnia.

Miejscem istotnych wydarzeń kulturalnych jest Dom Ludowy.  To właśnie w nim odbywają się warsztaty folklorystyczne, imprezy kulturalne, a także zajęcia Zespołu Pieśni i Tańca „Jodełki”.

 

Godna uwagi jest także działalność Gminnej Biblioteki Publicznej w Radziechowach. Biblioteka bierze czynny udział w projektach kulturalnych i oświatowych, organizuje zajęcia dla dzieci, a nawet prowadzi własne radio internetowe! W Radziechowach działa również orkiestra dęta. Osobą, która w Radziechowach znacznie przyczyniła się do kultywowania tradycji regionalnych jest pani Stanisława Juraszek – bibułkarka i gawędziarka. W Radziechowach mieszka wybitny sportowiec mistrz świata w biegach górskich, wicemistrz Europy w maratonie i biegach górskich, wielokrotny mistrz Polski w maratonie, Tadeusz Jasek, który swoimi osiągnięciami sławi gminę. 

 

Brzuśnik jest wsią u stóp Kiczory i Magury. Jest to miejsce o pięknych walorach widokowych, na którego terenie wytyczone zostały szlaki rowerowe. Gmina Radziechowy-Wieprz wzbogaciła się w 2012 r. o nowoczesną i funkcjonalną halę sportową, która powstała przy Szkole Podstawowej im. Ks. Jana Twardowskiego w Brzuśniku. Sala gimnastyczna wykorzystywana jest nie tylko do prowadzenia lekcji szkolnych, ale także do zajęć gimnastyki korekcyjnej, pozalekcyjnych ćwiczeń rekreacyjno-sportowych oraz zajęć rekreacyjno-sportowych dla dorosłych. Budynek Kulturalno-Oświatowy w Brzuśniku posiada nowa salę, która pomieści 300 osób wraz z w pełni wyposażonym zapleczem kuchennym. Budynek jest również siedzibą Zespołu Regionalnego „Grojcowianie” oraz „Mali Grojcowianie”. Siedzibę ma tu również Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Grojcowianie”, które wspiera działalność zespołu oraz utworzyło Izbę Regionalną w Brzuśniku. Można wynająć salę na imprezy okolicznościowe, w tym wesela czy studniówki, a także imprezy góralskie i skorzystać z kompleksowej obsługi (kelnerki w strojach ludowych, góralskie potrawy oraz kapela).

 

Wieprz to wieś położona wzdłuż prawego brzegu Soły – doskonała baza turystyczna i miejsce do odpoczynku o wspaniałych terenach rekreacyjnych. Szczególnie warto skorzystać ze szlaków rowerowych czy też spróbować wędkowania w nurcie górskiej rzeki Soły.

W Wieprzu znajduje się Kościół Niepokalanego Serca NMP, a w nim zobaczyć można ekspozycję rzeźby Anny Ficoń – twórczyni ludowej, rzeźbiarki. Tworzy tu również wspaniały bibułkarz, hafciarz i gawędziarz – Wiesław Pawlus.

W Wieprzu znajduje się nowoczesny obiekt infrastruktury aktywnego wypoczynku. Zbudowano go dzięki współfinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Jest to obiekt ogrodzony i monitorowany. Mieści dwa boiska do piłki siatkowej, planszę do gry w szachy, dwa boiska do… boules oraz boisko wielofunkcyjne – do gry w piłkę nożną, koszykówkę oraz siatkówkę. Mieści się tu również plac zabaw dla najmłodszych oraz kort tenisowy, miejsce do grillowania oraz ławeczki. Powstała tam także zadaszona scena przenośna wraz z miejscami dla widowni oraz miejsca parkingowe i zaplecze szatniowo-socjalne.

 

Na terenach parafii Wieprz, w Brzuśniku, Bystrej i Wieprzu znajduje się kilkadziesiąt kapliczek, figur i krzyży przydrożnych. Jeszcze nie tak dawno próżno było szukać o nich informacji w książkach czy prasie. Jednakże dzięki jednemu z nauczycieli historii została wydana publikacja „Zabytkowe kaplice, kapliczki i figury przydrożne we wsiach gminy Radziechowy-Wieprz.” Autorami publikacji byli dr Przemysław Dyrlaga i Monika Dyrlaga. Jedną z najważniejszych kaplic z tego terenu jest kaplica zabytkowa w Wieprzu (przy drodze głównej) z 1886 r.

 

Wyjątkowo malowniczą wsią jest Juszczyna o stosunkowo luźnej zabudowie, usytuowana wzdłuż potoku Juszczynka. Z Juszczyny prowadzi żółty szlak na Przybór, Juszczynkę, Słowiankę i dalej na Romankę i Rysiankę. We wsi znajduje się piękny, drewniany kościół z 1927 r., do którego budowy przyczynił się arcyksiążę Karol Stefan Habsburg. Jest on przykładem kontynuacji tradycji ciesielskich i drewnianego budownictwa sakralnego Żywiecczyzny. W Juszczynie Zrębnikach znajduje się także Kamienna Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, przy której 15 sierpnia organizowane jest tradycyjne święcenie ziół. Świetnie prosperuje tu również świetlica środowiskowa wraz z istniejącym tam Domem Ludowym. W Juszczynie żyją znani twórcy ludowi – Maria Grzegorek i Andrzej Murański.

 

Bystra jest wsią rozlokowaną wzdłuż potoku Bystrzanka. To doskonałe miejsce na wypoczynek, które posiada własną infrastrukturę rekreacyjno-sportową: boisko, plac zabaw, szlaki rowerowe. Turysta może zwiedzić szlak niebieski prowadzący na Słowiankę. Tutaj znajduje się Kamienna Figura Matki Boskiej Różańcowej, a także resztki typowego budownictwa drewnianego i wiejskiego (kamienne piwnice, szopy, stodoły, budynki).

 

Przybędza to wieś o typowo letniskowej, luźnej zabudowie. Rozciąga się wzdłuż potoku Przybędza, a dzięki szlakom rowerowym oraz widokom stanowi atrakcyjną bazę dla turystów. W Domu Ludowym w Przybędzy mieści się wspaniała, nowa sala dostosowana do organizacji imprez okolicznościowych, kulturalnych, konferencji, projekcji audio-wizualnych ze świetnie wyposażoną kuchnią. We wsi znajduje się również Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej, stary kamieniołom i Kapliczka na „Foksowej Kępie” w Przybędzy z 1868 r.

Ważnym elementem życia kulturalnego każdej wsi jest prężna działalność Kół Gospodyń Wiejskich, których członkinie przyczyniają się do kultywowania tradycji regionalnych. Koła biorą aktywny udział w życiu kulturalnym gminy, pomagają w przygotowaniu rozmaitych imprez kulturalnych, folklorystycznych i promocyjnych. Dbają o rozwój wśród dzieci i młodzieży zainteresowań związanych z unikatowymi instrumentami i zamiłowaniem do tradycji. Aktywnie działa również na tym polu Stowarzyszenie „Wieprzanki”.

W gminie Radziechowy-Wieprz odbywają się liczne imprezy i wydarzenia sportowe i kulturalne. Posiada ona doskonałą przestrzeń do promowania zdrowego i aktywnego trybu życia. Gmina przystąpiła w 2013 r. do programu promującego badania profilaktyczne w ramach akcji „Zdrowa Gmina”. Obejmują one badanie cytologiczne, mammograficzne i kolonoskopię.

 

Radziechowy-Wieprz to gmina, która w szczególny sposób kładzie nacisk na kultywowanie tradycji. Jednym z cieszącym się najdłuższą tradycją wydarzeń kulturalnych tego typu jest Gminny i Międzyszkolny Przegląd Kolęd i Pastorałek oraz Małych Form Kolędniczych „Gwiazda Betlejemska”. Konkurs ten odbywa się w styczniu od 2010 r. w budynku kulturalno-oświatowym w Brzuśniku. Do gustu mieszkańcom przypadło także nowe „Święto Łasucha” – Gminny Przegląd Potraw Regionalnych, na który Gminne Centrum Kultury Radziechowy-Wieprz dostało dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego. Wydarzeń godnych uwagi w gminie Radziechowy-Wieprz jest jednak znacznie więcej. Ważnymi cyklicznymi imprezami są tutaj także: Konkurs Tradycyjnych Palm Wielkanocnych w Juszczynie (marzec), przegląd „Młode Talenty” (czerwiec), paraolimpiada organizowana przez Stowarzyszenie „Dzieci Serc” (czerwiec) cykl rajdów „Marsz Złotego Kija” dla fascynatów nordic wal king, Rajd Ekologiczny (wrzesień), Rajd „Razem Raźniej” na Matyskę ( wrzesień), wojewódzkie wyścigi wózków nieprofesjonalnych i osób z dysfunkcją narządu ruchu (wrzesień); Zaduszki Narodowe na Matysce (wrzesień) oraz Posiady Gawędziarskie i Konkurs Gry na Unikatowych Instrumentach Ludowych (listopad).

 

Wszystkich, którzy nie mieli jeszcze okazji zawitać w tej pełnej uroku części Żywiecczyzny oraz coraz liczniej ujawniających się sympatyków naszego regionu i tradycji górali żywieckich, zapraszamy do odwiedzin górskich szlaków oraz udziału w imprezach, jakie każdego miesiąca tu się odbywają.