Subtelną, niezwykle inteligentną i refleksyjną poezję polskiej noblistki Wisławy Szymborskiej wzięli na warsztat... artyści typografowie, wydobywając z niej kolejne znaczenia. Efekty można oglądać w bielskiej Willi Sixta.

W podziemiach tej placówki, działającej w strukturach Galerii Bielskiej BWA, do 2 czerwca trwa wystawa „Szczegóły i epizody – Szymborska typograficznie”. Prezentowane są na niej prace stanowiące typograficzne interpretacje wierszy Wisławy Szymborskiej, zrealizowane przez 29 artystek i artystów typografów, zecerów i projektantów graficznych z całej Polski. Wspólnie wydali oni książkę artystyczną „Szczegóły i epizody – Typoantologia wierszy Wisławy Szymborskiej”. Każdy z tych artystów posługuje się odrębną metodą i posiada różne doświadczenie, ale wszystkich łączy umiłowanie liter i stosowanie ruchomych czcionek.

Możemy zatem zobaczyć w Willi Sixta na przykład słynny wiersz Szymborskiej „Nic dwa razy”, którego kolejne zwrotki ułożone są na kształt kierujących się w lewą stronę schodów. Wersy utworu „Dworzec” znajdują się zaś na tle rysunku przypominającego tory. Wyrazy bardzo krótkiego, ale niezwykle wymownego wiersza „Dłoń” ułożone są tak, że tworzą zarys palców u rąk. Wielu wierszom towarzyszą rysunki, cyfry i różne znaki graficzne. Na przykład kolejnym strofom utworu „Cebula” - żółte koła przypominające krążki cebuli.

- Na prezentowanej wystawie litery nie pełnią uległej funkcji względem wierszy poetki. Swoją formą, ustawieniem, wielkością poddają wiersze interpretacji. Nadają im dodatkowych znaczeń i warstw. Każdy z artystów filtruje wiersz poetki przez swoją wrażliwość, doświadczenie i szuka wątków, które dla niego są najistotniejsze w danym utworze. W książce spotkamy kilka interpretacji tego samego wiersza, ale przez różne opracowania typograficzne zaakcentowane są różne warstwy zawarte w utworze przez poetkę, a czasem dołożone są kolejne znaczenia w kompozycji graficznej – komentuje pomysłodawczyni projektu i kuratorka wystawy, artystka Alicja Magiera. - Książka i wystawa w założeniu była pracą kolektywną, skupiającą zecerów, artystów grafików, typografów tworzących przy użyciu ruchomych czcionek. Każdy z artystów miał nieograniczoną swobodę pracy, jedynymi wytycznymi były: twórczość Wisławy Szymborskiej, technika druku wypukłego przy użyciu czcionek drewnianych i ołowianych oraz z góry ustalony format książki. Reszta należała do indywidualnej wrażliwości każdego z artystów. I tak każdy samodzielnie wybierał wiersz/wiersze lub fragmenty wierszy poetki, opracowywał typograficzną interpretację i drukował w ponad 40 kopiach. Każda z książek zawiera oryginalne grafiki składane ręcznie z ruchomych czcionek, została ręcznie zszyta i oprawiona. Powstało 40 oryginalnych unikatowych egzemplarzy.

Drugim kuratorem wystawy jest Tomasz Ratajczak - typograf, muzyk, animator kultury, założyciel pracowni druku ręcznego, popularyzator typografii. Od 2012 roku pracuje jako nauczyciel przedmiotów graficznych w Bielskiej Szkole Przemysłowej. Prowadzi również warsztaty dla młodzieży oraz osób zainteresowanych tradycyjnymi technikami drukarskimi.

Na zdjęciu poniżej kurator wystawy Tomasz Ratajczak i dyrektor Galerii Bielskiej BWA Agata Smalcerz podczas wernisażu. Fot. Krzysztof Morcinek – Galeria Bielska BWA